Ik zie sterren

In de varkenshouderij is in korte tijd een enorme slag gemaakt in het marktgericht produceren. Dit onderstreept dat varkenshouders bij uitstek ondernemers zijn, die marktgericht willen en kunnen werken. Niets vreemds voor diegene die de sector goed kennen zou je zeggen. Toch realiseren zich weinigen dat die slagkracht en ondernemersgeest in de sector zo enorm groot is.

In een jaar heeft de varkenshouderij een enorme slag gemaakt, met als hoogtepunt de omschakeling naar het ster concept van de dierenbescherming. Daarnaast zijn er de vele initiatieven van klein tot groot om marktgericht te produceren en gezamenlijk op zoek te gaan naar een gezondere varkenshouderij voor alle betrokken partijen. De een zoekt dat in welzijnsconcepten, zoals ster vlees, de ander in milieu gerichte concepten of weer anderen in concepten gericht op diergezondheid. Produceren voor een bulkmarkt is een gepasseerd station voor Nederland. Niet bedoeld te zeggen dat dit niet meer werkt, maar omdat de ondernemers feitelijk al lang hun keuzes gemaakt hebben voor een eigen richting mét het gezicht naar de markt.

Dit jaar zijn we als DLV en LEI, samen met vertegenwoordigers van de gehele varkensketen tot en met het grootwinkelbedrijf, intensief op zoek geweest naar meer inkomsten voor alle schakels. Hoe afgezaagd het voor sommigen ook mag klinken, het antwoord zit toch in marktconcepten. Met de toevoeging dat je daar sterke regie partijen voor nodig hebt én grote volumes in concepten. Wat dat betreft kwam het ster concept op het juiste moment en heeft de keten daar prima op ingespeeld.

Volgens mij is het slechts een kwestie van tijd voordat Nederland volledig omgeschakeld is naar ster vlees. Omdat er dan een enorm groot volume in omgaat, is de stabiliteit van de keten groot. Een tweede voordeel is dat het buitenland/ de wereldmarkt dit niet zo makkelijk kan leveren, kijk alleen maar naar de eisen om dieren op gedeeltelijk dichte vloer te houden. De volgende stap is om dit concept uit te bouwen naar de Europese markt. Dat is geen gemakkelijke opgave, maar volgens mij wel dé kans voor de Nederlandse varkenshouderij. Geen enkel land in de Europese Unie is zo ver op het gebied van groepshuisvesting, ammoniakmaatregelen, het toepassen van oppervlakte eisen en gebruik van dichte vloeren als Nederland. Elke vraag naar deze verantwoorde wijze van varkenshouderij (voor ons feitelijk de standaard, iets waar we zeker meer trots op moeten zijn én dat ook uitdragen) speelt Nederland in de kaart.

Of dat dan ster concepten zijn of marktgerichte productie tegen hogere eisen zoals groepshuisvesting, specifieke gezondheidselementen, rassen gebruik of andere onderdelen, dat zal de tijd leren. Elke eis die afnemers in Europa stellen, zeker op het gebied van groepshuisvesting en oppervlakte eisen, zal een steun zijn voor een gunstiger evenwicht in vraag en aanbod (ik verwacht dan krapte) van vlees en zal voordeel bieden voor Nederland.

In mijn gedachten wordt Nederland dan spekkoper, al heb ik even getwijfeld of ik dat woord hier zou gebruiken. Als de EU consumentenmarkt de tendens van de Nederlandse markt volgt, kan het zijn dat de vraag naar een specifiek product het aanbod overtreft en we dus kunnen ondernemen in schaarste. Tweede mogelijkheid is dat de EU stringent te werk gaat op het gebied van de eisen aan welzijn en ammoniak. Elke daling van de stapel leidt dan gelet op het huidige verstoorde evenwicht tot een verdere schaarste in aanbod, dus tot hetzelfde effect.

Ik hoop dat het concept van de dierenbescherming als reizende ster de landsgrenzen zal overschrijden en dat ons product deze vraag zal volgen de komende jaren. Ik zou het er zelfs voor over hebben om dan te moeten schrijven dat de varkenscyclus niet meer opgaat!

Paul Bens
Directeur DLV Advies