Lange scheepskettingen beter voor welzijn

Varkens willen wroeten en die behoefte kunnen ze bevredigen bij gebruik van meerdere lange scheepskettingen die tot op de grond komen. Een hangende harde bal of ander hard materiaal aan een korte ketting heeft geen toegevoegde waarde. Het maakt de ketting vermoedelijk zelfs tot minder goed afleidingsmateriaal, blijkt uit een overzichtspublicatie van Wageningen Livestock Research.

De afgelopen tijd zijn er meerdere praktijkonderzoeken uitgevoerd naar geschikt afleidingsmateriaal voor gangbare varkens. Bij die onderzoeken viel onder andere op dat een harde kunststof bal door de varkens nauwelijks werd gebruikt. “Ze hingen soms stof te verzamelen”, zegt onderzoeker Marc Bracke. “En als de varkens er in probeerden te bijten, lukte dat meestal niet goed. Dat gaf juist frustratie. Die ‘duurzame’ bal en ook andere vrijwel niet afbreekbare materialen die aan een korte ketting (op snuit hoogte) hangen maken hem daardoor juist minder geschikt als afleidingsmateriaal. ”

Uit verschillende  waarnemingen blijkt dat langere kettingen, met name als ze vertakt zijn  tot op de grond komen, veel beter zijn als afleidingsmateriaal dan de korte ketting (met of zonder bal/pijp). Daarbij gaat het dan om een aantal kettingen die tegen elkaar hangen en tot op verschillende hoogtes reiken. De varkens vinden het met name interessant als de kettingen op de grond liggen. Ze kunnen daar zelfs een soort wroetgedrag op uitoefenen. Doordat er meerdere kettinguiteinden beschikbaar zijn om mee te spelen is er ook interactie tussen hokgenoten of met varkens in een ander hok mogelijk. Het is ook positief dat meerdere varkens tegelijkertijd met het materiaal bezig kunnen zijn. Uit het onderzoek blijkt dat de varkens de kettingen ook gebruiken, terwijl er al ander afleidingsmateriaal, zoals stro, aanwezig is. Het beste lijken kettingen die aan het einde scheepsschakels/ankerkettingschakels hebben. Die zijn meer afgerond dan de gebruikelijke c-schakels. De varkens vinden de ronde vormen kennelijk prettiger. De afmeting van de schakels moet daarbij wel passen bij de leeftijd van de varkens (bijv. schakels van 36x23x7mm) voor vleesvarkens).

Meerdere vertakte kettingen waarvan de langste uiteinden tot op de grond reiken, zijn volgens internationale varkenswelzijnsonderzoekers op de korte termijn daarom een goede basisvoorziening als (bijna voldoende) geschikt afleidingsmateriaal voor gangbare varkens. Ze zijn permanent aanwezig, er breken geen stukken vanaf (zoals bij zachte plastic materialen, hout of touw) en ze hebben geen last van vervuiling (zoals bij een bal los in het hok). Het advies is om een lange ketting met vertakkingen te gebruiken per vijf varkens. De uiteinden moeten dan zo’n 20 centimeter op de grond liggen.

De lange vertakte ketting is daarbij een substantiële verbetering van het afleidingsmateriaal. Het zal volgens Bracke niet voldoende zijn om staartbijten en daarmee staartcouperen te voorkomen. Daartoe zullen nog andere, bij voorkeur afbreekbare, afleidingsmaterialen nodig zijn. Zoals ruwvoeders of bijvoorbeeld een hooimand en dergelijke. De toepassing van deze materialen stuit echter vaak op praktische, en soms ook juridische, bezwaren waardoor ze niet gemakkelijk toepasbaar zijn. Zo is wettelijk vereist dat geschikte materialen voor alle varkens permanent beschikbaar zijn. Dat is in de praktijk voor afbreekbare materialen veel moeilijker te realiseren dan voor vertakte kettingen.