3D-camera waarschuwt tijdig bij staartbijten

Varkens houden hun staart omlaag als staartbijten begint. Dat blijkt uit onderzoek in Schotland. Door gebruik te maken van een 3D-camera en een computerprogramma is de houding van de (intacte) staart te ‘zien’. Daarmee is het begin van staartbijten vast te stellen en tijdig ingrijpen mogelijk.

In het Schotse onderzoek zijn 23 groepen van 29 varkens per groep gehuisvest onder conventionele omstandigheden. Biggen werden per sexe en op gewicht opgelegd op 5 weken leeftijd. Na de opfokperiode van circa 4 weken werden ze in dezelfde groep opgelegd in de vleesvarkensstal, waar ze na de groeifase (rond 12 weken leeftijd) nogmaals werden verplaatst. Om staartbijten uit te lokken werden de varkens gehuisvest op volledig roostervloeren, was maar weinig afleidingsmateriaal aanwezig (twee ronde plastic ballen met geur) en was de hokbezetting vrij hoog (0,2- 0,25 m2 per big in de opfok en 0,4 -0,47 m2 in de groeifase).

Niet couperen
De staarten van de varkens werden in dit onderzoek niet gecoupeerd. De varkens werden twee keer per dag uitgebreid bekeken door deskundigen en 24 uur per dag met een 3D-camera. Met behulp van een rekenprogramma werd gekeken of de varkens hun staart omlaag of omhoog hadden. Dit werd met een nauwkeurigheid van 74 procent vastgesteld. Dat werd bepaald door de waarneming van de 3D-camera te vergelijken met videobeelden.

Vaak uitbraken
In 15 groepen waren er uitbraken van staartbijten. Die uitbraken begonnen tussen dag 16 en 41 na spenen. Vijf uitbraken waren in de opfokperiode van 4 weken en 10 in het begin van de groeiperiode. De uitbraak van het staartbijten was goed te meten met behulp van de cameratechniek. In de laatste week voor de uitbraak nam het aantal varkens die de staarten omlaag houdt toe en dat aantal steeg steeds sneller. Het bepalen van het moment van de uitbraak via de cameratechniek komt goed overeen met de waarneming door de experts.
Wel blijkt dat er ook andere oorzaken kunnen zijn waardoor de varken hun staart omlaag houden. De dag na verplaatsen houden de varkens ook vaak hun staart omlaag. Daarnaast zijn er verschillen in de houding van de staart tussen verschillende groepen.

Camera goed hulpmiddel
Het moment waarop er een uitbraak is van staartbijten blijft moeilijk voorspelbaar. Dat bleek ook weer duidelijk uit dit onderzoek. Het voortdurend volgen van de varkens met behulp van een 3D-camera is daarbij wel een goed hulpmiddel om het moment van de uitbraak te voorspellen, vinden de onderzoekers. De 3D-camera en het rekenprogramma vergen wel een investering. Maar het systeem is ook te gebruiken om bijvoorbeeld het gewicht van de dieren te bepalen, zieke dieren op te sporen, of agressief gedrag vast te stellen. Daardoor is het sneller terug te verdienen.

Ingrijpen
Bij het begin van een uitbraak werd er ingegrepen om het staartbijten te stoppen. De bijters werden uit de groep gehaald en gewonde biggen werden verzorgd behandeld met pijnstillers en antibiotica om verdere nadelen te voorkomen. De varkens kregen ook direct extra afleidingsmateriaal aangeboden. Dat bestond uit bijvoorbeeld papiersnippers, extra speelmateriaal houten bokken en plastic ballen. Dagelijks werd dit materiaal aangevuld. Ook werden indien nodig de staarten ingesmeerd met een pasta (Kerbl Tar Pasta) en kwamen er likblokken van melasse in het hok.