Miljoenennota

Het gaat goed met ons kikkerlandje. De koning sprak op Prinsjesdag zelfs waardering uit voor de boeren. Hoera! Maar is het allemaal wel zo ‘hoera’? De stemming onderweg laat te wensen over. Carola Schouten vindt dat 'de boer beter op de natuur moet letten'. Daarmee slaat ze de spijker op z’n kop. Op zo’n 170 kilometer van Leudal - hét varkensgebied van Limburg - zit inderdaad een draak van een risico in de natuur verschanst: Afrikaanse varkenspest onder de wilde zwijnen. Hoe gaan we dat buiten houden? En dat in combinatie met de zogenaamde ‘duurzame kringlooplandbouw’?

Daarbij spreekt Schouten over 'zo min mogelijk grondstoffen en dus minder belastend voor het milieu, ons voedsel te produceren'. Alsof we daar nog niet mee bezig zijn. Elke vleesvarkenshouder weet hoe belangrijk voerconversie is op het economisch resultaat en stuurt automatisch dus al op duurzaamheid. Met het binnenhouden van varkens is dat ook nog eens een stuk makkelijker dan met uitloop.

Onder de noemer ‘duurzaamheid’ wordt ook vaak gesproken over dierwelzijn, waarbij varkens naar buiten zouden moeten. Dat levert een dilemma op. Vaak wordt aangehaald dat het binnenhouden van varkens na WOII is opgeschaald vanwege een hoge voedselproductie tegen lage kosten. Voedselveiligheid wordt vaak vergeten, hoewel dit een randvoorwaarde is voor de afzet van vlees. Want als de voedselveiligheid in het gedrang komt, laat de consument het direct afweten.

Ooit wel eens gehoord van trichinella? Een klein maar dodelijk wormpje. Elk in Nederland geslacht varken (15 miljoen per jaar) wordt daarop gecontroleerd. Elke controle is negatief, al wordt het risico op trichinella met het buiten houden van varkens wel groter. De 'wildcyclus' - dat wil zeggen in contact met wilde dieren - is de oncontroleerbare factor van die dodelijke parasiet.

En dat brengt me weer terug bij de Afrikaanse varkenspest. Hierbij schuilt het gevaar ook in de natuur. Het is niet de vraag óf, maar wannéér de eerste gevallen in Nederland worden geconstateerd. Migratie van het virus via wilde zwijnen wordt geschat op 2 tot 3 kilometer per maand. Via mensen gaat het gemiddeld veel sneller, zo’n 80 tot 120 kilometer per uur. En daarbij is ‘backyard livestock’ eerder en vaker de klos, zo blijkt uit een analyse van ditzelfde virus in Rusland.

Wat is dan duurzaam: binnen of buiten houden van varkens? Er zit voor onze sector dus nog een aardige miljoenennota aan te komen. Hoezo ‘hoera’? Het goede nieuws is dat betere (externe) biosecurity helemaal niet veel hoeft te kosten, zeker niet wanneer we dit afzetten tegen de kosten van een uitbraak. In 20 minuten weet u hoe de biosecurity op uw bedrijf ervoor staat.

Rutger Jansen
Varkensdierenarts bij Boehringer Ingelheim