Doorkomen kiezen medeoorzaak bijten

Op een leeftijd van zes tot acht weken komen bij gespeende biggen de valse kiezen door. Ze hebben hierdoor een hogere kauwbehoefte en kunnen dan eerder gaan staartbijten. Extra hokverrijkingsmateriaal aanbieden rond deze periode kan helpen om dit te voorkomen. Het is een van de vele tips in de nieuwe brochure Hokverrijking varkens van Wageningen University & Research.

De brochure legt uit hoe het gedrag van een varken in elkaar steekt. Varkens hebben een hoge behoefte aan exploreren en foerageren. Ongeveer 80 procent van de tijd dat de varkens actief zijn, besteden ze aan het verkennen van de omgeving. Varkens doen dat van nature door te wroeten, kauwen en bijten in materiaal. Hokverrijking is nodig om aan die behoefte te voldoen, om te voorkomen dat varkens elkaar gaan bijten in staarten, oren of flanken.

Paar dagen oud

Het onderzoeksgedrag van varkens begint al in de kraamstal als de biggen een paar dagen oud zijn. Vanaf dat moment is het al nodig om hokverrijking (afleidingsmateriaal) aan te bieden. “Onderzoek laat zien dat de biggen anders aan elkaar en aan de zeug kunnen gaan bijten”, zegt Marion Kluivers, onderzoeker dierenwelzijn bij de WUR. “En als ze eenmaal hebben leren staartbijten, dan doen ze het later weer sneller opnieuw.”

Met hokverrijking kun je dus niet vroeg genoeg beginnen. Bij biggen in het kraamhok werken eetbare grote brokken die niet door het rooster kunnen vallen goed. Een touw of juten zak in het kraamhok waar zowel de biggen als zeug in kunnen bijten, helpt ook flink.

De brochure geeft voor alle diergroepen suggesties voor geschikte materialen: niet alleen voor de biggen en vleesvarkens, ook de zeugen en opfokzeugen komen aan bod.

Luzerne werkt goed

Ruwvoer en stro dat de dieren onbeperkt beschikbaar hebben of twee keer per dag in voldoende hoeveelheid krijgen, is bijna altijd een goede hokverrijking. Nadeel is dat het wel problemen kan geven met de mestafvoer. Met luzerne in een aardappelmand is dat te voorkomen. “In Sterksel is dit uitgebreid getest”, zegt Kluivers. “Voordeel van luzerne is dat het smakelijk is, een aantrekkelijke geur heeft en structuur bevat. De varkens blijven dit materiaal interessant vinden. Als het uit de mand valt op de dichte vloer eten ze het ook op. Problemen met de mestafvoer geeft het daardoor niet.”

Verder zoeken

Om goede hokverrijking zonder ruwvoer te vinden, moet een varkenshouder wat verder zoeken. Een juten zak van goede kwaliteit en op de goede manier opgehangen (laag genoeg) werkt vaak goed, maar is niet in alle situaties afdoende. Het hangt er volgens Kluivers ook vanaf hoe de andere omstandigheden als klimaat en gezondheid zijn. “In het voorbeeld van de biggen die rond 6 tot 8 weken last hebben van hun kiezen zijn meerder materialen nodig om ervoor te zorgen dat ze ermee bezig blijven. Zodra de biggen materiaal niet meer interessant vinden, gaan ze weer aan elkaar of in de hokinrichting bijten.”

Download hier de brochure Hokverrijking varkens.