Eerst basisvoorwaarden goed dan vaccineren

Vaccineren heeft soms niet het gewenste effect op een varkensbedrijf. “Een van de redenen kan zijn dat de basisvoorwaarden qua gezondheid niet goed voor elkaar zijn”, zegt dierenarts Maurice Moonen van DAC ZuidOost. “Dan kom je er inderdaad niet met alleen vaccineren. De oplossing zit niet alleen in een potje.”

De ademhalingsziekte APP is zo’n duidelijk voorbeeld waarbij vaccineren alleen niet genoeg is. De ziekte slaat vaak pas toe bij de vleesvarkens, maar kan zich som ook al openbaren kort na het spenen. Moonen: “De eenvoudige oplossing kan dan zijn om de biggen of vleesvarkens te gaan vaccineren tegen APP. Als dat de enige maatregel is kunnen de effecten van die vaccinatie tegenvallen.”

Bij de aanpak van een ziekte moeten alle omstandigheden die van invloed zijn onder de loep worden genomen. Specifiek voor APP zijn dat het klimaat, de bio-security, de gezondheidsstatus van zeugen en bijvoorbeeld het biestmanagement. Die aspecten zijn op het bedrijf van Willy van Mil, die kampte met APP-problemen bij de vleesvarkens, dan ook onder de loep genomen.

Goed klimaat

Een goed klimaat is van belang omdat ademhalingsziekten anders eenvoudigweg meer kans krijgen. Want door tocht en wisselende temperaturen staat de algehele afweer van het varken steeds onder druk. Op het bedrijf van Willy van Mil is dat effect goed zichtbaar. De nieuwste stal heeft een regelbare luchtinlaat en daar hebben de varkens duidelijk minder last van ademhalingsziekten. Daarom kwam er ook zo’n regelbare inlaat op de andere stal die het meest last heeft van windinvloeden.

Goed reinigen en ontsmetten van afdelingen is bij APP ook van belang. Niet alleen om besmetting met APP te voorkomen. Door goed reinigen en ontsmetten hebben varkens minder last van andere ziekten waardoor hun weerstand beter is. Een goede scheiding tussen de diergroepen zorgt daarbij voor minder risico op verspreiding van ziektekiemen van zeugen naar biggen en vleesvarkens. Bij Van Mil is dat goed voor elkaar, mede omdat de vleesvarkens en de biggenopfok vanaf drie weken na spenen op een andere locatie gebeuren.

APP niet zomaar kwijt

Het vaccineren van de zeugen en opfokzeugen hoort ook bij de aanpak van APP. “Zeugen die eenmaal besmet zijn met APP raken die ziektekiem in principe niet meer kwijt”, zegt Moonen. “APP zit in de tonsillen en is daar moeilijk  weg te krijgen. Voor de zeugen zelf hoeft dat geen probleem te zijn, maar ze besmetten daarmee wel de biggen. Een andere oplossing is leegdraaien en opnieuw starten met een SPF-zeugenstapel. Eradicatie van de kiem in een bestaande zeugenstapel is zeer moeilijk.”

Met vaccineren alleen ben je er nog niet. “Je moet ook zorgen dat de biggen goed biest drinken. Dan krijgen ze ook voldoende antistoffen mee en zijn ze lang beschermd tegen APP.”

Juiste vaccin kiezen

Zijn de basisvoorwaarden goed voor elkaar en zijn er nog APP-problemen bij de vleesvarkens, dan is vaccineren een goede oplossing. Daarbij moet je volgens Moonen het vaccin wel goed afstemmen op het APP-type dat op het bedrijf voorkomt. Uit bloedonderzoek bleek dat type 2 bij Van Mil het meest voorkomt. Daarom werd gekozen voor het vaccin Coglapix van Ceva. Dit bescherm niet alleen tegen drie gifstoffen die APP produceert, maar ook tegen de bacterie zelf.

Bekijk hier de fotoreportage.