Achtergrond

Koersvastheid verbeteren op basis van data

Economie Jos Thelosen 04 nov 2020 om 11:11uur

Het houden van varkens en het produceren van varkensvlees is geen rechtlijnige wetenschap. Diverse productiefactoren zijn onzeker. Data en deskundige analyses geven stapje voor stapje meer grip op de bedrijfsvoering. Meer meten is beter weten.

Onzekere productiefactoren zijn er volop. Elk varken heeft uniek genetisch materiaal, gedrag en gezondheid. Veevoergrondstoffen variëren over de tijd, weersomstandigheden wisselen en geen enkele varkensstal is identiek.

Door van elk facet in het productieproces extra gegevens te verzamelen, kunnen onzekerheden beter worden beheerst. Exemplarisch is het gebruik van 'big data' in de varkensfokkerij. Aan de basis van elke nieuwe generatie fokzeugen en ki-beren liggen enorme hoeveelheden stamboomgegevens en metingen aan de dieren zelf. Met gedegen data-analyses wordt de kans op een 'mispeer' uitgesloten. Bovendien weten fokkerijorganisaties hoe ze die fokdieren en nakomelingen het beste kunnen voeren om maximale prestaties te kunnen behalen.

Productie

Bij de productie van varkensvoer gebeurt dat beheersen van productiefactoren ook datagedreven. Batches grondstoffen worden bemonsterd, gedoseerd op basis van optimalisaties en onder meer perstemperaturen en maalfijnheden worden vastgelegd.

Inzicht in werpduur bij verschillende voeders

Op basis van die gegevens en grote hoeveelheden technische resultaten van eigen testlocaties en varkensbedrijven is het productieproces steeds verder te verfijnen. Het mengvoer geeft als het ware een steeds beter voorspelbaar resultaat.

Oprukkende technieken

Beter grip krijgen op de productie van biggen en vleesvarkens betekent meer gaan meten op het varkensbedrijf zelf. Diergewichten (automatisch) vastleggen, de individuele voeropname bij zeugen en die bij koppels biggen en vleesvarkens registreren evenals het waterverbruik, afdelingstemperaturen en ventilatiegegevens benutten. Sensoren, technieken en technologie rukken niet voor niets op.

Door al die variabelen en data aan elkaar te koppelen, kunnen interessante correlaties in beeld komen waarmee de bedrijfsvoering is bij te sturen. Geïnformeerde varkenshouders weten precies aan welke knop(pen) ze moeten draaien om telkens een scherpere koers te varen.

'Varkenshouders met de drive om de dierprestaties continu te verbeteren, zijn bereid meer te meten op hun bedrijf'

'Varkenshouders zitten niet op extra werk te wachten om meer data op hun bedrijf te verzamelen. Het wegen van dieren of de voergift of het registreren van het werpproces is een bult werk. Bovendien is het boerengevoel vaak goed. Toch loont het de moeite als ze meer meten en bedrijfsprocessen concreet in beeld brengen. Een van de bewezen effecten van het voeren van prelactovoer aan kraamzeugen rond werpen is een twintig minuten korter werpproces. Zeugen zijn fitter en de vitaliteit en overleving van de biggen is beter. Een varkenshouder is pas echt te overtuigen, als hij die kortere werpduur en de effecten op zijn dieren ook daadwerkelijk op zijn eigen bedrijf terugziet. Dus moet hij het zelf in kaart brengen. Zulke zaken spelen ook bij het optimaal in conditie houden van zeugen. Wegen voor de eerste levensinseminatie, bij het inzetten in de kraamstal en bij spenen zijn nuttige meetmomenten. Meer meten is beter weten hoe gericht bij te sturen.' Jan van Haperen, hoofd nutritie Fransen Gerrits.

'De aandacht en interesse voor het verzamelen van data groeit. Bij het vertalen ervan in kennis is nog een wereld te winnen'

'Steeds meer varkenshouders grijpen de mogelijkheden aan om gegevens automatisch te verzamelen. Data van de voer- en wateropname, het klimaat en de gewichten van groeiende dieren. Ook het gebruik van sensoren en camerabeelden in varkensstallen neemt toe. Het doel moet niet zijn om grote hoeveelheden data te hebben, maar om meer inzicht te krijgen, zodat je je bedrijf beter kunt managen. Weten wat je ermee wilt doen, zodat je er handen en voeten aan kunt geven. Juist op dit punt van combineren en vertalen van data naar praktische kennis is nog veel ontwikkeling mogelijk. Als de groei van dieren niet volgens verwachting verloopt en de voeropname achterblijft, moet niet meteen naar het voer worden gewezen. Hitte of een ziekte kan ook de oorzaak zijn. Bij een vleesvarkensbedrijf met een automatische weegschaal bleken een kapotte voermachine en een gemiste voerbeurt na te ijlen in de groeilijn. Meteen repareren dus.' Tom van Horrik, adviseur vleesvarkenshouderij en manager digitale ondersteuning Topigs Norsvin.

'De moderne varkenshouder gelooft iemand niet op zijn blauwe ogen. Hij stuurt op datakennis en harde bewijzen'

'Het verzamelen van data is essentieel voor het kunnen onderbouwen van voedingseffecten. Proeven begeleiden en cijfers verzamelen op ons praktijktestbedrijf behoren tot mijn taken. Zorgen dat de voerproeven bij kraamzeugen en biggen correct gebeuren. Dat betekent elke zeug wegen voor het in het kraamhok zetten en na spenen en gedetailleerde toomgegevens vastleggen. Registreren van de individuele voeropname per kraamzeug en de voeropname per toom voor en na spenen. Standaard worden ook mestscores uitgevoerd. Bij bepaalde proeven wegen we elke pasgeboren big en registreren we het werpproces. Het wegen van biggen bij spenen en afhankelijk van de voerproef later in de opfokfase staat ook regelmatig in mijn agenda. Via data-analyses kunnen we te verwachten praktijkresultaten van verschillende voeders hardmaken. Het verzamelen van veel en goede data ligt aan de basis voor beter rendement op het boerenerf.' Lotte van Bakel, onderzoeksmedewerker Fransen Gerrits.