Alfred van Lenthe: 'Vitale zaken voor sector komen goed op'

Alfred van Lenthe is sinds 1 maart 2020 programmadirecteur Vitalisering Varkenshouderij bij de Coalitie Vitale Varkenshouderij (CoViVa). Zijn opdracht is om het met de gehele varkensvleesproductieketen in 2019 opgestelde Programma Vitale Varkenshouderij samen met de overheid concreet te maken. De focus ligt helemaal op het toekomstbestendig maken van de Nederlandse varkenshouderij.

Hoe staat het met de ketenbrede aanpak?

'De afgelopen twee jaar is door allerlei omstandigheden zoals de coronasores, het stikstofdossier en het demissionaire kabinet tijd verloren gegaan om het actieplan veel verder uit te rollen dan alleen het onderdeel sanering. Toch zijn er belangrijke successen geboekt zoals het met de neus naar dezelfde richting krijgen van onder meer de mengvoerindustrie en de varkensslachterijen. Het positioneren van de cruciale rol van varkens in de Nederlandse kringlooplandbouw en het onder de aandacht brengen van de lage CO2-voetafdruk van varkensvlees is voortvarend opgepakt. Ook werkt de hele keten samen met het ministerie van LNV en de Rabobank aan duurzame verdienmodellen. De hogere kosten om varkens in Nederland te produceren moeten we verwaard zien te krijgen.'

Is onderscheiden op elke afzetmarkt haalbaar?

'Het kwaliteitssysteem Holland Varken is de basis om te bewijzen dat we varkensvlees leveren dat naadloos aansluit op de wensen van de (inter)nationale afnemers. We hebben in alle schakels van de keten de beste ondernemers. Door die op een virtuele manier samen te laten werken in ketens, zijn kosten te verlagen en is onderscheid te creëren. Data zijn nodig om bewijs te leveren, zaken te kunnen borgen en vertrouwen op te bouwen. Zo manoeuvreren we ons in een voorkeurspositie voor de afzet van Nederlandse biggen en varkensvlees op markten in de Europese Unie en in derde landen.'

Draagt blockchaintechnologie bij aan het optimaal verwaarden?

'Binnen CoViVa is Vion de trekker van het marktspoor. Daarom is Vion gestart met de uitrol van die technologie samen met dertien varkenshouders. Intussen zijn er al 150 deelnemers en dit jaar gaat het opschalen verder, ook bij de andere varkensslachterijen. Het is belangrijk om data automatisch versleuteld vast te leggen in een ketenborgingssysteem. Dat scheelt administratieve lasten, maar varkenshouders bepalen te allen tijde wat er met hun data gebeurt en wie de sleutel tot toegang krijgt.'

Staat een hogere nationale varkensgezondheid prominent op de rol?

'Een hogere gezondheid loont op elk varkensbedrijf. Gezonde varkens zitten goed in hun vel, benutten hun genetische potentie beter, zetten nutriënten efficiënter om in vlees en hebben nauwelijks medicijnen nodig, hebben een lagere kostprijs en het is goed voor het imago en het werkplezier. Gezondheid biedt een beter marktperspectief. De aanpak van het PRRS-virus zorgt voor een gezondheidsimpuls. Met de aftrap van het nationale PRRS-plan begin dit jaar gaan we daar samen richting aan geven. De nulmetingen van de PRRS-status van vleesvarkens aan de slachtlijn, die GD in 2021 heeft uitgevoerd, vormen het startpunt.'

Kan de nationale PRRS-aanpak bogen op een unieke samenwerking?

'GD gaat een vierjarig project uitvoeren. De gehele varkensvleesketen is daarbij betrokken en steunt het plan. Bijzonder is dat alle vijf farmaceuten die een PRRS-vaccin op de Nederlandse markt brengen, daar ook vrijwillig in samenwerken. Dat is geweldig, want zij hebben ontzettend veel internationale kennis over PRRS en biosecurity. Maar zij zijn ook gebaat bij bewustwording en een uniforme monitoring van de varkensbedrijven. Het PRRS-veldvirus is een wegvoorbereider voor verschillende aandoeningen bij varkens en als we een PRRS-vrije uitstroom van biggen hebben is dat een enorme stap vooruit. Daarom gaan we bij 48 varkensbedrijven die op het gezondheidsvlak worden begeleid door zes tot acht dierenartspraktijken aan de slag met het verlagen van de infectiedruk voor PRRS. De successen verwachten we in 2023 en 2024 sectorbreed uit te rollen.'

In de praktijk draaien er al verschillende PRRS-initiatieven.

'Dat is prima, hoe meer er aan PRRS wordt gewerkt, hoe beter. Wel is het belangrijk dat de projecten afstemming zoeken en uniform bezig zijn bij het monitoren op de bedrijven. Dat betreft onder meer het aantal te analyseren monsters per diercategorie, de frequentie van bemonstering en de criteria waar het laboratorium aan moet voldoen. Dat is noodzakelijk om resultaten tussen bedrijven te kunnen vergelijken en doelgericht actie te kunnen ondernemen.'

Is er een stoplichtsysteem voor diergezondheid in de maak?

'Dat is wel de bedoeling en heeft goed gewerkt bij de antibiotica-aanpak. Maar een integrale benadering is altijd van belang. Het mag niet zo zijn dat je met de oplossing van het ene probleem een ander probleem groter maakt. Gezondheid en welzijn zijn belangrijk, maar ook milieu en klimaat en bovenal het verdienvermogen van de varkenshouder tellen mee. Investeringen moeten worden terugverdiend, anders is er geen sprake van duurzame oplossingen. Maar het is onmogelijk om als varkensbedrijf op al die maatschappelijke doelen maximaal te scoren. Van medaillewinnaars op de zevenkamp op de Olympische Spelen wordt ook niet verwacht dat ze op elk afzonderlijk onderdeel de beste zijn. Het gaat om het eindresultaat en daar willen we met de Nederlandse varkenshouderij naartoe groeien.'

Ziet u een storende factor die roet in het eten kan gooien?

'Voorwaarde is dat Afrikaanse varkenspest buiten de grens blijft, want dat zou een geweldige klap en funest zijn voor de veerkracht van de sector.'