Tien gouden regels volgen om PRRS-vrij te worden

Hoogleraar aan de universiteit van Kopenhagen en expert op het gebied van luchtwegaandoeningen Lars Erik Larsen en PRRS-expert Poul Henning Rathkjen van Boehringer Ingelheim bezochten een aantal Nederlandse dierenartspraktijken om onder andere hun kennis over de PRRS-aanpak te delen. In Denemarken is 65 procent van de zeugenbedrijven PRRS-vrij en het grootste deel van de resterende bedrijven levert PRRS-vrije biggen. Dat is bereikt met vallen en opstaan. Bedrijven raken soms weer opnieuw besmet, maar worden doorgaans ook weer PRRS-vrij. Hoe lukt dat?

Is depop-repop nodig om PRRS-vrij te worden?

Larsen: 'In het begin was dat vaak wel de aanpak, tot rond 2010. Toen bleek dat dit niet per se nodig is voor PRRS. Wel als je bijvoorbeeld APP-vrij wil worden. Maar voor PRRS is de methode load, close, homogenize een prima optie.'

Wat is load, close, homogenize?

Rathkjen: 'Load wil zeggen dat je het bedrijf in korte tijd vol legt met alle opfokzeugen die je de komende zeven maanden nodig hebt. Zijn die aanwezig, dan sluit (close) je het bedrijf. Er mogen dan minimaal zes maanden lang geen dieren worden aangevoerd. Vervolgens start homogenize. Dat wil zeggen: je homogeniseert de PRRS-status van alle varkens op het bedrijf. Dat doe je door ze allemaal op dezelfde dag te vaccineren en dat doe je dan vier weken later weer.

'Het voordeel hiervan is dat je bedrijf gewoon doordraait. Het scheelt flink in de investering ten opzichte van depop-repop. Wel lever je een extra inspanning omdat je strikt de tien gouden regels moet volgen.'

Welk van die tien gouden regels is het belangrijkst?

Rathkjen: 'Ze zijn alle tien even belangrijk. Als je echt PRRS-vrij wilt worden, dan moet je alle tien regels volgen. Je kunt er niet de hand mee lichten en zeven of acht regels volgen en een paar niet, want dan lukt het niet.

'De zeugenhouder moet zich dat wel realiseren en zichzelf en ook zijn medewerkers daarop voorbereiden. Het is belangrijk om daarmee te beginnen. Hoe gaan we dit samen aanpakken, zodat we geen fouten maken? Staat iedereen erachter? Het is voor de medewerkers en de zeugenhouder een grote verandering.'

Hoe ga je om met veel levend geboren biggen?

Rathkjen: 'Zo min mogelijk overleggen en hooguit eenmaal binnen 48 uur. Heb je veel levend geboren biggen, dan moet je in de kraamafdeling heel wat hokken vrijlaten om pleegzeugen te kunnen inzetten. Reken dat goed uit. Heb je achttien levend geboren biggen en gemiddeld veertien functionele spenen beschikbaar, dan moet je per drie zeugen al één pleegzeug hebben.

'Je mag alleen de pleegzeugen verplaatsen en geen biggen naar een andere afdeling. De biggen die je bij de pleegzeug speent, moeten ook direct uit de kraamafdeling naar een speenafdeling. Want bij spenen kunnen die biggen ziektekiemen en dus ook PRRS uitscheiden. Dit werkt makkelijker als je veel verschillende afdelingen voor de gespeende biggen hebt.

'Verder moet je all-in-all-out consequent toepassen, dus altijd de hele kraamafdeling in één keer spenen en ook een afdeling gespeende biggen in één keer afleveren of naar de vleesvarkensafdeling brengen. Bij het verplaatsen van de dieren is het van belang dat ze niet in contact kunnen komen met dieren van andere leeftijden. In bedrijven die langzaam zijn gegroeid, kan het daartoe nodig zijn om een gang buitenom te maken om dit contact te voorkomen.'

Hoe pak je het behandelen van de biggen aan?

Rathkjen: 'Laat de biggen in het hok bij het behandelen. Zet je ze in een krat, dan weet je dat het fout gaat. Dat is echt een mixvat van ziektekiemen. Verder gebruik je altijd één naald per toom. Niet alleen bij het vaccineren, maar ook bij het toedienen van ijzer. Moet je een big behandelen voor bijvoorbeeld diarree, dan moet je ook één naald per hok gebruiken, ook als je maar één big hoeft te behandelen.'

Is het een goed idee om biggen vroeg te vaccineren?

Larsen: 'Nee, want dan zie je niet meer wat er gebeurt. Worden de biggen toch nog besmet in het kraamhok, dan moet je dat weten. Je wilt PRRS-negatieve biggen spenen, dus ga je ook niet vaccineren.

'Stel dat er in een toom toch een paar biggen besmet zouden zijn met PRRS. Dan hoeft dat geen problemen te geven. Die toom raakt wel besmet, maar je mengt ze verder niet met andere biggen. Dus de besmetting blijft in dat hok. Het virus springt niet zomaar over. Iets of iemand moet het overbrengen en alle maatregelen zijn erop gericht dat dit niet gebeurt.'

Als je alles perfect doet, hoe snel ben je dan PRRS-vrij?

Rathkjen: 'Na een half jaar consequent werken zijn de biggen die je levert, vrij van PRRS. Dan kun je beslissen wat je wilt. Je kunt doorgaan met vaccineren van de zeugen om zeker te zijn dat als er toch PRRS het bedrijf binnenkomt, je daar geen last van hebt.

'Durf je een stap verder te gaan, dan kun je stoppen met het vaccineren van de zeugen. Een half jaar later is je bedrijf dan helemaal vrij van PRRS.'