Project streeft naar PRRS-vrije uitstroom biggen binnen jaar

Varkensarts Martijn Steenaert van Boehringer Ingelheim en HyCare-coach Mart Klijn willen in februari met vier varkenshouders met een vermeerderingsbedrijf aan de slag gaan. 'Wij geloven in onze gezamenlijke missie om te bewijzen dat het lukt om binnen een jaar een PRRS-vrije biggenuitstroom op bedrijven in gang te zetten', zeggen de beide kartrekkers van het PRRS-praktijkproject.

Volgens Steenaert is de varkenshouderij ver op het gebied van efficiëntie, maar is de diergezondheid daar wat op achtergebleven. 'De moderne stallen zijn beter en de varkenspopulatie op de bedrijven is groter geworden. Met groeiende dieraantallen nemen de risico's op infecties meer dan kwadratisch toe.'

Interne biosecurity

Daarom is het op orde hebben van de interne biosecurity cruciaal voor het managen van de diergezondheid, vult Klijn aan. 'Je kunt PRRS-vrij opstarten, maar als je bijvoorbeeld het betreden van de varkensstallen, de aan- en afvoerplek van dieren, de looplijnen en het strikt gescheiden houden van diergroepen niet op orde hebt, ben je snel weer terug bij af. Het risico op herbesmetting is groot. Daarom willen wij in eerste instantie bij bestaande HyCare-bedrijven een PRRS-vrije biggenuitstroom op gang brengen.'

De basis van een succesvolle PRRS-aanpak is het creëren van bubbels op vermeerderingsbedrijven: isoleren van diergroepen die een gelijke leeftijd hebben of in dezelfde productiefase zitten. 'Hiermee verlagen we het reproductiegetal, bekend als de R-waarde, tot onder de 1 en loopt een infectie uiteindelijk dood', licht de varkensarts toe.

'Dat is de boodschap die tijdens de coronapandemie ook steeds is verkondigd door gezondheidsexperts en iedereen nu snapt. Maar om dat goed te vertalen naar je eigen varkensbedrijf, vergt bewustwording en discipline. Je moet diergoepen strikt bijeenhouden en batchgewijs, vergelijkbaar met eenrichtingsverkeer, door het productieproces leiden. De geltenopfok, het vermeerderen en de biggenopfok zijn drie dingen die zeker van elkaar moeten worden gescheiden.'

Kraamstalmanagement

Het bubbelgewijs biggen produceren begint met goed kraamstalmanagement. Als een grote toom bij de geboorte besmet is met het PRRS-veldvirus en je gaat biggen ervan overleggen, dan begint het verspreiden van het virus in de kraamstal. Het uniformeren van tomen is een risicofactor en stelt vermeerderaars voor een dilemma. Toch is het volgens Steenaert de beste optie vanuit gezondheidsoogpunt om biggen met allerlei kunstgrepen bij de eigen zeug te houden. 'Kan het echt niet anders, verleg biggen dan naar hooguit één andere zeug.'

Naast het opkrikken van het niveau van de externe en interne biosecurity helpt het vaccineren tegen PRRS om de infectiedruk van dat virus te verlagen op varkensbedrijven. Goed vaccineren op het juiste moment klinkt vanzelfsprekend, maar in de praktijk blijkt tijdsdruk uit oogpunt van kostenbesparing soms een oorzaak van faalkosten. Steenaert: 'Investeringen kunnen helemaal teniet worden gedaan door bijwerkingen zoals het niet opbouwen van voldoende weerstand waardoor een PRRS-veldvirus toch door kan breken.'

Hygiëne, vaccinatie en knippen in dierstromen

Mensen die actief zijn in de varkenshouderij, zijn zich er meer bewust van dan de gemiddelde Nederlander hoe belangrijk het is om infectieziektes te beheersen door de combinatie van hygiëne, vaccinatie en knippen in dierstromen. Toch is er volgens Steenaert en Klijn in de varkenshouderij nog veel te winnen.

'Het is een biologisch geheel en op elk varkensbedrijf zijn er lekken. Een van de oorzaken daarvan is het streven naar een 100 procent hokbezetting. Lekken bovenhalen en met aanpassingen, die lang niet altijd veel geld hoeven te kosten, gezondheidslekkages oplossen, maakt dat we steeds stapjes verder komen', legt de varkensarts uit.

Biggen nooit mengen

Een essentieel onderdeel in het project is het monitoren of en waar het PRRS-veldvirus op een vermeerderingsbedrijf circuleert. 'Hierdoor kun je gericht acteren', zegt Steenaert. 'Bovendien ben je niet goed bezig als je diergroepen gaat mengen, terwijl je weet dat het veldvirus bij die diercategorie circuleert. Eigenlijk is het het beste om biggen nooit te mengen. Heb je ergens een infectie, dan moet je die met strikte hygiënemaatregelen op die plek houden.'

'Het is allemaal geen hogere wiskunde; het is een kwestie van bewustwording, verandering van gedrag en volhouden', benadrukt Klijn. 'Zorg ervoor dat mensen geen fouten meer maken omdat de juiste werkwijze eenvoudig en visueel is gemaakt. Coaching is daarbij cruciaal.'