Carbon footprint varkenskarkas lager bij oplopend slachtgewicht

De carbon footprint van grondstoffen en diervoeders kan relatief eenvoudig worden berekend. Maar dat is maar een deel van het verhaal, als het gaat om ecologische duurzaamheid, zegt consultant Marco de Mik van Schothorst Feed Research. 'We moeten aspecten overwegen zoals biodiversiteit, watergebruik en landgebruik, maar ook het beheer op de boerderij en in het slachthuis tellen mee.'

De Mik verwijst naar het energiegebruik (hernieuwbare of fossiele energiebronnen), het mestbeheer, de gezondheidsstatus van dieren op de boerderij, de opfokomstandigheden, het aantal kalveren en vaarzen op een melkveebedrijf, het slachtgewicht van varkens, de levensduur van zeugen en het aantal biggen dat per zeug per jaar wordt grootgebracht.

'Om de ecologische voetafdruk van de volledige keten van vlees-, melk- of eierproductie te bepalen, moeten we dus niet alleen naar het voer kijken, maar ook naar de boerderij en het slachthuis', benadrukt de consultant. Ter illustratie haalt hij een varkensbedrijf of slachthuis aan dat alleen gebruikmaakt van hernieuwbare energie. 'Dat zal karkassen en vlees produceren met een lagere footprint dan een bedrijf of slachthuis dat afhankelijk is van fossiele brandstoffen.'

Hulpmiddel

Schothorst Feed Research maakt gebruik van Opteinics om inzicht en ervaring op te doen met de ecologische footprint. Dit softwareprogramma van BASF biedt de mogelijkheid om de ecologische voetafdruk te bepalen vanaf de productie van diervoeder tot aan de karkassen die door het slachthuis worden afgeleverd. De Mik vindt het een 'een nuttig hulpmiddel' om gegevens van de diervoederproducent, de veehouder en het slachthuis te analyseren. 'Dat kan leiden tot verrassende conclusies.'

De consultant gebruikte Opteinics om de broeikasgasemissies per 1.000 kilo varkenskarkasgewicht te berekenen voor een slachtgewicht van 100 kilo versus een slachtgewicht van 130 kilo. 'Voor een hoger slachtgewicht werd meer voer opgenomen en ging de voerefficiëntie omlaag, maar waren minder varkens nodig om 1.000 kilo karkas te krijgen. De carbon footprint per 1.000 kilo karkas, rekening houdend met de volledige keten (voer - boerderij - slacht) komt lager uit bij een hoger slachtgewicht.'

Voerefficiëntie

De Mik wijst er ook op dat voerefficiëntie een enigszins verwarrende parameter is. Hij pleit voor een nieuw perspectief. 'Alleen kijken naar kilo's vlees of melk of eieren geproduceerd per kilo voer is niet voldoende', stelt hij.

Volgens de consultant wordt rundvlees vaak 'beschuldigd' van een lage voerefficiëntie. Maar wanneer wordt gekeken naar de hoeveelheid voer, eiwit of energie die geschikt is voor menselijke consumptie die runderen nodig hebben om een kilo voedsel of eiwit of energie geschikt voor menselijke consumptie te produceren, is het beeld volledig anders.

'Herkauwers kunnen grotendeels worden gevoerd met voedingsstoffen die mensen niet willen of niet kunnen eten, dus de omzetting van menselijk eetbaar eiwit of energie is eigenlijk veel beter voor runderen dan voor legkippen, vleeskuikens, kalkoenen of varkens', zegt De Mik. 'We moeten naar voerefficiëntie kijken vanuit een nutritie- en milieuperspectief.'

Uitdagingen

In de nabije toekomst zal een volledige analyse van de keten nodig zijn om de ecologische impact van de gehele dierlijke productieketen te bepalen, zegt de consultant. Niet alleen de carbon footprint, maar ook andere ecologische parameters en dierenwelzijn staan centraal in het publieke debat over veeteelt.

De Mik pleit voor het optimaliseren van de hele keten en niet alleen het voer. 'Daarvoor hebben we betrouwbare en gestandaardiseerde gegevens en methoden nodig voor alle duurzaamheidsaspecten van de voedselketen. Die zijn er nog niet, maar die richting gaat het wel op', zegt hij.

Schothorst Feed Research anticipeert hierop door met Opteinics ecologische gegevens te verzamelen van de eigen onderzoeksboerderij in het Flevolandse Lelystad.