Big en boer gebaat bij gestroomlijnd bijvoeren

Het bijvoeren van biggen in de kraamstal is gemeengoed in de Nederlandse varkenshouderij. Op die manier bereiden zeugenhouders hun biggen voor op de periode na spenen, wanneer ze ineens geen melk meer krijgen. Die overgang verloopt soepeler als ze gewend zijn aan het opnemen en verteren van voer.

Uit het oogpunt van arbeidsbesparing en het houden van een vaste werkstructuur kiezen met name grote bedrijven voor automatische bijvoersystemen, zoals cupsystemen of een Nutrix+-systeem. Daarmee zijn meerdere keren per dag kleine porties melk of natte voeders te verstrekken. Maar optimaal rendement behalen met automatisch bijvoeren is, volgens Saskia van Zon en Rob van de Veerdonk van De Heus Voeders, een complex proces dat geolied teamwork vergt.

Grip op de voersamenstelling

Dit proces begint bij de keuze van de opeenvolgende producten die automatisch worden bijgevoerd. Bij het samenstellen van de biggenvoeders kunnen de nutritionisten van De Heus uit een ruim assortiment grondstoffen putten. ‘Met de uitbreiding van de zuivellijn bij de gespecialiseerde biggenvoerfabriek in het Brabantse Andel zijn nu zo’n vijftig specifieke grondstoffen voor biggen voorhanden’, zegt Van Zon, productmanager Zeugen en Biggen. ‘Elk ingrediënt is van een constante kwaliteit en heeft een bekende herkomst. Als we bijvoorbeeld weten dat de melkpoeder schilfertjes bevat, dan verwijderen we die door onze nieuwe zeeftechnologie. Onder gecontroleerde omstandigheden maken we op die unieke locatie voeders voor biggen tot vier weken na spenen en houden we maximaal grip.’

Een fabriek met zoveel keuze uit specifieke grondstoffen en verschillende technieken en zeeftechnologieën lijkt wel een snoepwinkel voor samenstellers van biggenvoeders, vindt Van de Veerdonk. Hij is nutritionist, lid van het brijvoerteam bij De Heus en specialist voertechniek en automatische voersystemen. ‘Die combinatie stelt ons in staat om biggenmelken en -voeders van een constante kwaliteit en met een eigen identiteit samen te stellen. Biggen herkennen specifieke componenten in de opeenvolgende voeders van de verschillende lijnen, waardoor voerovergangen soepel verlopen.’

Silo's

Om de zuivellijn in Andel uit te breiden, zijn diverse silo’s voor de opslag van droge zuivelgrondstoffen bijgeplaatst. ‘We laten die opslagen na elke vracht leegvallen om de hygiëne maximaal te borgen’, benadrukt Van Zon. ‘Naast de nieuwe zeeftechnologie, is ook geïnvesteerd in een speciale menger. Om olie en een droog product als melkpoeder optimaal met elkaar te mengen, moet het mengproces langzaam gebeuren en ruim de tijd krijgen.’

Er is geïnvesteerd in de uitbreiding van de zuivellijn om maximaal houvast te hebben op het automatisch bijvoeren van biggen. ‘In de praktijk moet het bijvoerproces dag na dag hygiënisch en onverstoorbaar verlopen’, benadrukt Van de Veerdonk. ‘Melkpoeder of fijngemalen nurse meel moet goed zakken in het voorraadbunkertje en volledig en snel oplossen. Voor wat betreft kwaliteit, verteerbaarheid en smakelijkheid moet aangemaakte melk of vloeibare prestarter voldoende lange tijd stabiel zijn. Uitzakken en gist- en schimmelvorming mogen dus niet snel optreden.’

Specifieke kennis in eigen huis

Voor het ongestoord automatisch bijvoeren in de kraamstal heeft De Heus alle specifieke voerkennis en -kunde in huis. In het eigen laboratorium worden bepalingen van onder meer het droge stofgehalte, de pH, entero’s en gisten en de viscositeit benut voor het finetunen van specifieke aspecten in het bijvoerproces. Volgens Van Zon is het voor een goede toepassing in de praktijk belangrijk om een constante en goede balans te hebben tussen optimaal werkende techniek en de juiste grondstoffen in de voeders. ‘Als dat klopt, boek je maximaal resultaat in de stal en kun je de lat weer hoger leggen.’

‘Met goed intern teamspel en een goede communicatie naar onze zeugenhouders, met welk automatisch bijvoersysteem dan ook, ontzorgen we ze. Zeugenhouders dienen maximale zorg te geven aan hun dieren en moeten niet bezig zijn met het oplossen van voerstoringen’, stelt Van de Veerdonk. ‘Zoiets ontregelt het ritme op een bedrijf. Dit heeft voerstress en meer darmgezondheidsproblemen bij jonge biggen tot gevolg. En dat verhoogt de kans op bijterij, achterblijvende groei en verminderde uniformiteit van de koppels biggen. Met constante en voorspelbare voerkwaliteit en goed en tijdig reinigen van de bijvoerinstallatie zijn dit soort zaken in de dagelijkse praktijk voor te blijven.’