'Krulstaart in 'onze' varkens lukt onder Finse omstandigheden'

De Finse onderzoekslocatie is een onderneming van HKScan, NuScience, onderdeel van Agrifrim, en Topigs Norsvin. In de kraamhokken en inseminatiestal lopen de zeugen vrij, met de optie om ze tijdens werpen en insemineren te fixeren. De dragende zeugen zitten in grote dynamische groepen.

Het bedrijf legt alle mogelijke gegevens over de gewichtsontwikkeling en voeropname van zeugen, biggen en vleesvarkens vast. Net als data over de sociale interacties tussen de varkens. Voedingsdeskundige Romy Hendricks gebruikt alle gegevens om de effecten van omstandigheden en voeding op bijtgedrag nader te onderzoeken.

Wat zijn de Finse omstandigheden?

'Om te beginnen een heel goede gezondheid, de varkens hebben bijvoorbeeld geen PRRS en mycoplasma. En er zijn weinig darmziekten. Als varkens last hebben van de darmen voelen ze zich niet prettig. En dat geeft aanleiding tot bijten of laten bijten.'

'Verder is een goed stalklimaat van belang en vooral een goede voeding. Al die factoren zijn cruciaal om varkens met een krulstaart te kunnen houden, net als de genetica.

'Wat we niet hetzelfde moeten doen als in Finland, is deze manier van varkenshouden halsoverkop invoeren. De Finnen met grote bedrijven hebben in het begin veel bijtproblemen gehad en dat is slecht voor het welzijn. Gelukkig kunnen we van ze leren.'

Wat betekent een goed klimaat?

'Van belang is een warme plek voor de biggen. De hoogte van de afdekking voor de biggen is vaak te regelen op basis van de gewenste temperatuur. Daarmee creëer je een microklimaat. In de Finse stallen wordt veel geventileerd, het ammoniakgehalte in de stallen is laag. Een hoge ammoniakconcentratie kan een factor zijn die negatief uitpakt op bijtgedrag.'

Welke rol speelt voeding?

'Een heel belangrijke, blijkt uit de Finse ervaringen. En dat gaat terug tot en met de opfokzeugen. Een zeug die in het kraamhok te veel gewicht verliest, meer dan 10 procent, maakt een mindere kwaliteit eicellen aan. Dat resulteert in lichtere en minder vitale biggen die gevoeliger zijn voor onder andere bijtgedrag.

'Nog een stap verder, een opfokzeug die wordt geboren uit een zeug die te veel gewicht heeft verloren, maakt mogelijk ook een slechtere start en kan dat ook weer overdragen op haar nakomelingen. Dus daar moet je al beginnen.'

Hoe voer je de zeugen dan het beste?

'Zorg dat ze niets tekortkomen in het kraamhok. Op het Finse bedrijf kunnen de zeugen zelf bepalen hoeveel ze eten en dan halen ze op hun top geregeld de 10 kilo per dag. Dat hebben ze ook nodig omdat ze veel melk produceren. Heeft een zeug in het kraamhok toch te veel gewicht verloren, zorg dan in ieder geval voor extra voer voor herstel in de eerste weken van de dracht.'

En de biggen en vleesvarkens?

'Belangrijk is onbeperkt voeren naar behoefte en met voldoende eet- en drinkplekken. De Finnen gebruiken vaak de lange trog. De TN Tempo-nakomelingen kunnen veel eten. Verder mogen ze geen tekorten aan nutriënten hebben. Daarbij gaat het ook om genoeg vezels en de aminozuurbehoefte.

'Tryptofaan en methionine moeten goed in balans zijn met lysine. Tryptofaan wordt omgezet tot serotonine, hierdoor voelt een varken zich prettig. Bij een tekort worden de dieren angstig of agressief en kunnen ze gaan bijten. Magnesium werkt ook kalmerend en rustgevend. Zijn de varkens te druk, kijk dan hier eens naar. Zorg wel dat er niet te veel magnesium wordt gegeven, dit kan averechts werken.

'Tenslotte is het van belang dat er geen of weinig mycotoxinen in het voer zitten. Door deze schimmelgifstoffen nemen de varkens de voedingsstoffen in de darmen niet goed op en krijgen ze tekorten. Schimmels krijgen meer kans bij slechte weersomstandigheden.'

Kun je iets zien aan de staart?

'Dit is een goed communicatiemiddel. Zit er geen krul in de staart maar hangt die af of staan varkens met hun staart tegen de hokafscheiding, dan is er iets niet goed. Kijk of je alle basiszaken goed voor elkaar hebt: klimaat, voer en vergeet vooral het water niet. Zonder water eet een varken niet en groeit het dier ook niet. Schoon en goed beschikbaar drinkwater is noodzaak.

'In Finland wordt wel dagelijks ruwvoer op de vloer gestrooid en er wordt een speeltje in het hok gelegd., maar er is zeker niet uitzonderlijk veel hokverrijking. Het gaat dus vooral om een goede basis. Kun je geen oorzaak vinden, schakel dan je dierenarts en voeradviseur in.'

En de genetica dan?

'Die invloed begint al in het kraamhok. De goede moedereigenschappen van de TN70-zeugen zorgen ervoor dat ze hun biggen ook in een vrijloopkraamhok goed verzorgen. De zeugen zijn rustig, gaan voorzichtig liggen en geven veel melk. Daarop selecteren we in al onze moederlijnen.

'De TN Tempo is een robuuste lijn, die goed tegen onvoorziene omstandigheden kan. Dat helpt. Bij alle eindberen fokken we op zware en vitale biggen met een hoge overleving. En op sociale varkens die als big en vleesvarken goed in een groep kunnen samenleven.'