POV komt met kostprijsmethode voor Beter Leven-varkens 1 ster

Er is al lange tijd kritiek op de betaling van varkens uit het Beter Leven-keurmerk 1 ster. De voornaamste kritiek is dat Beter Leven-varkens 1 ster nu worden afgerekend op de actuele weeknotering met een toeslag. Die toeslag is niet transparant en onafhankelijk opgesteld, zegt Duteweerd.

Verder is het zo dat de uitbetaling de opbrengstprijs van de algemene markt volgt. Die wordt beïnvloed door de afzet in en buiten Europa, terwijl het Beter Leven-keurmerk is gericht op de binnenlandse retailmarkt. 'De berekening die onze methode hanteert, is op basis van 100 procent kostprijs. Dicht op de werkelijkheid en los is van de wereldmarkt', zegt de POV-directeur.

InterPig- en Kwin-cijfers

Varkenseconoom Robert Hoste en zijn collega Mariël Benus van Wageningen Economic Research hebben de blauwdruk voor de integrale kostprijsmethode voor Beter Leven-varkens 1 ster ontwikkeld. Input voor de berekening haalden zij onder andere uit de InterPig- en Kwin-cijfers.

In overleg met de klankbordgroep van de POV is uitgegaan van een bedrijf met 450 zeugen en een bedrijf met 4.300 gemiddeld aanwezige vleesvarkens. De rekenmethode gaat daarnaast uit van een langjarig reëel inkomen van 74.000 euro per jaar plus 7.500 euro voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering.

Jaarlijkse update

Een uitgangspunt is ook dat de kostprijsberekening jaarlijks wordt geactualiseerd voor investeringsbedragen, prijzen, kosten en technische resultaten. Deze update is in september, als er nieuwe cijfers beschikbaar zijn van kosten, prijzen en technische resultaten van het afgelopen jaar.

Daarnaast wordt iedere vier weken een actualisatie gegeven op basis van de meest recente voerprijzen volgens de systematiek die wordt gehanteerd in Agrimatie. Is er sprake van bijzondere omstandigheden – bijvoorbeeld een extreme stijging van de energieprijzen – dan vindt een tussentijdse aanpassing plaats.

Geen notering

Duteweerd: 'De opgestelde kostprijsmethodiek is geen notering, maar kunnen varkenshouders wel gebruiken als referentiepunt voor een reële vergoeding voor het houden van varkens binnen het Beter Leven-keurmerk.'

De kosten die gepaard gaan met investeringen om te voldoen aan de criteria van het Beter Leven-keurmerk voor 2025 zijn in de methode niet meegenomen. 'Het is lastig om een toeslag vast te stellen voor iets dat er nog niet is. Dat wil niet zeggen dat we niet op zoek gaan naar de impact van 2025 op de kostprijs', zegt de POV-directeur.

Veel varkenshouders moeten nog investeringen doen. Duteweerd noemt het niet ondenkbaar dat zij besluiten om niet langer deel te nemen aan het Beter Leven-keurmerk. In 2021 werden 3,8 miljoen vleesvarkens onder dit keurmerk geproduceerd, voor het grootste deel varkens met 1 ster.

Basis voor uitbetaling

Een berekening van de kostprijs met de door Hoste en Benus ontwikkelde methode komt voor week 33 tot en met 36 uit op 2,10 euro per kilo slachtgewicht en op 68,50 euro per big. Beide bedragen zijn exclusief btw. Met die bedragen kan de POV de boer op.

De POV voert vanaf januari gesprekken over de rekenmethode met onder andere de Dierenbescherming, Stichting Beter Leven Keurmerk en de retail. 'Ons streven is dat de retail hierop gaat uitbetalen', zegt Duteweerd. Is er voldoende draagvlak voor de methode, dan krijgt Wageningen Economic Research opdracht deze maandelijks vast te stellen.

2030

De stip op de horizon van de POV-directeur ligt in 2030. Groepen ondernemers maken dan gebruik van de kostprijsmethode. Dat is het vertrekpunt om gezamenlijk in producentenclusters, onder de vlag van POV als erkende producentenorganisatie, varkens aan te af te zetten bij slachterijen en de retail.

'Die mogelijkheid is er', zegt Duteweerd. 'Het is eigenlijk bizar dat daar geen gebruik van wordt gemaakt.' Varkenshouders zitten dan als collectief zelf aan de onderhandelingstafel als volwaardige partner voor het sluiten van meerjarenovereenkomsten.

Toegevoegde waarde in keten

De Dierenbescherming is positief over de rekenmethode. Het is een van de aanbevelingen uit het rapport 'Naar toegevoegde waarde(n) door samenwerking in de keten' dat de dierenwelzijnsorganisatie in maart 2023 publiceerde.

Op de vraag waarom de Dierenbescherming dat zelf niet heeft opgepakt, antwoordde programmamaker Bert van den Berg eerder in een interview: 'Onze kennis en motivatie liggen bij dierenwelzijn. Pak je stabiele prijssystemen op vanuit het Beter Leven-keurmerk, dan kan dierenwelzijn wringen met bijvoorbeeld het inkomen van veehouders. Voor dat inkomen kunnen veehouders en hun organisaties beter zelf opkomen. Je moet ieders rol en expertise gescheiden houden.'