'Resultaat per koppel biedt waardevol inzicht'

Vleesvarkenshouders zijn iets minder gedreven door data dan zeugenhouders. Dat is volgens algemeen directeur Marc Cox van AgriSyst ook logisch. 'In de zeugenhouderij spelen veel meer processen die je planmatig moet aanpakken. Op bedrijven met vleesvarkens is het allemaal wat eenvoudiger, maar ook bij dit proces kun je met meer data extra rendement behalen. Wel is het dan nodig om, naast een standaard administratie, ook een koppeladministratie te voeren.'

'Ik loop er nogal eens tegenaan dat we de impact van gezondheid op de prestaties en uniformiteit van varkens niet zuiver in beeld kunnen brengen', vertelt varkensdierenarts Twan van Berlo van Zoetis. 'Als vleesvarkenshouders inzicht zouden hebben in wat ze aan goed betaalde kilo's vlees laten liggen door bijvoorbeeld een chronische aandoening op hun bedrijf, dan kunnen ze veel meer gas geven op het verzamelen van data waarmee ze in hun management kunnen sturen op resultaatverbetering.'

Wat is daarvoor extra nodig?

Cox: 'Naast het voeren van een gewone technische administratie, is er niet veel extra nodig. In veel gevallen kun je het voerverbruik per koppel registreren via data van de computergestuurde droog- of brijvoerinstallatie. Maar ook zonder deze informatie is het de moeite waard. De groei- en slachtresultaten per koppel leveren ook al veel extra inzicht in de prestatie van de varkens.'

Cox: 'Wel moet je bij het afleveren en het inknijpen van het slachtblik extra tijd steken in een sluitende registratie per koppel. Omwille van de extra data zal het laadproces wel iets langzamer verlopen.'

All-in-all-out-administratie?

Cox: 'Dat zou een goede zaak zijn, maar het koppelsgewijs bijhouden gebeurt in de praktijk ook in die situatie weinig. De varkenshouderij is gewend geraakt aan een continue resultaatstroom.'

Waarom dit pleidooi?

Cox: 'In perioderesultaten middelen zaken zich uit. In een stabiele situatie met groeiende dieren zijn bijvoorbeeld de groei, voerbenutting en voerkosten prima te volgen in de tijd. Maar wil je de effecten weten van een voerschakeling, een andere voersoort of een andere eindbeer, dan zijn die gewoon niet goed inzichtelijk te krijgen.'

Van Berlo: 'Het verschil in uniformiteit binnen en tussen koppels krijg je met koppeladministratie wel in beeld. De variatie in groei en het verschil tussen de kop en het achtereind in een koppel is bepalend voor de doorloopsnelheid van afdelingen met vleesvarkens.'

Wat legt het bloot?

Van Berlo: 'Het werkelijke effect van een verandering. Maakt een vleesvarkensbedrijf bijvoorbeeld een acute uitbraak van een luchtwegaandoening door, dan ziet een varkenshouder de impact in de stal en grijpt de varkensdierenarts in. Als je dan de perioderesultaten volgt, zie je de gemiddelde groei wat afnemen en de uitval licht oplopen als de ernst maar groot genoeg was.'

Van Berlo: 'Het negatieve gezondheidseffect wordt als het ware verdund. Zou de ondernemer een koppeladministratie bijhouden, dan wordt op papier duidelijk wat zo'n uitbraak daadwerkelijk betekent voor de groei, het uitvalpercentage, de grotere variatie in de karkasgewichten en de vleeskwaliteit.'

Cox: 'Het draait om meer inzicht krijgen en extra zaken boven water halen. Onderbuikgevoelens vangen in data. Per koppel kun je de gevolgen van specifieke maatregelen effectief in beeld brengen. Het biedt inzicht en geeft mogelijkheden om doelgericht te werken naar betere resultaten en meer winst.'

Heeft u een praktisch voorbeeld?

Cox: 'Toen ze bij een groot bedrijf met een vast weekritme koppeladministratie gingen doen, bleek al snel dat wel vijf keer uit een afdeling varkens werden geladen. Dat zijn twee extra stressmomenten en vergt extra arbeid om gewichtskortingen te voorkomen en volle vrachten te krijgen.'

Cox: 'Met dat inzicht is het aanstrepen van slachtrijpe dieren geleidelijk aangepast tot het leeg laten komen van afdelingen in maximaal drie keer laden. De technische resultaten stegen hierdoor. Omwille van het rendement moet je soms een gewichtskorting accepteren om de snelheid erin te houden.'

Ermee beginnen is ermee doorgaan?

Cox: 'Gemotiveerde varkenshouders stappen er niet meer vanaf. Wat ze in hun stal zien, zien ze op papier terug. Ze worden zelfs nieuwsgieriger en willen meer. Zo is koppeladministratie te benutten voor bijvoorbeeld het managen van de uitval, omdat je in beeld kunt krijgen hoeveel dieren uitvallen in de eerste, tweede, derde en vierde week na opleg. Het effect op uitval van eerder of later overschakelen van start- naar tussenvoer of een luxer startvoer is inzichtelijk te maken.'

Van Berlo: 'Met koppeladministratie ga je beseffen wat de impact is van gezondheidsproblemen voor het bedrijf. Chronische hoestproblematiek zien we in de stal, aan de longen in de slachterij en ook aan de resultaten. De aanwezigheid van meerdere ziektekiemen heeft invloed op de prestaties en uniformiteit van de varkens, zelfs zonder dat er duidelijk sprake hoeft te zijn van klachten. Koppeladministratie geeft inzicht en daardoor kun je resultaatgericht maatregelen nemen.'