Goede voorbereiding nodig bij overstap naar krulstaart

Nog zo'n zestien rondes vleesvarkens zijn er te gaan voordat in 2030 in alle stallen varkens met krulstaarten rondlopen. Dat is de planning van de Coalitie Vitale Varkenshouderij (Coviva). Als voorbereiding heeft Coviva een flink aantal webinars gehouden over het houden van varkens met een krulstaart. Via de Krulstaartroute kunnen varkenshouders de voor hen handigste weg bewandelen.

Varkens met een krulstaart houden, is niet eenvoudig, zo weet ook Lars Wijntje van BTN De Haas vanuit zijn vorige baan bij een groot bedrijf waar vleesvarkens met een krulstaart werden gehouden voor de Zweedse markt. 'Er mag niets mis gaan of je hebt binnen een dag een probleem met staartbijten. Bereid jezelf en het bedrijf daarom goed voor. Het belangrijkste is elke vorm van stress te voorkomen, want dan gaat het mis.'

Hij waarschuwt: 'Tweemaal daags controleren of alles goed gaat, is noodzaak. Het houden van varkens met een krulstaart kost echt meer tijd. In het begin moet je leren de signalen te herkennen. Je moet ook de incidentele bijter leren onderscheiden van varkens die bijten omdat iets niet goed gaat.'

Rondpompen water

Belangrijk aspect in de voorbereiding is zorgen voor schoon drinkwater. Met een eigen bron is goede ontijzering en schoonhouden van filters noodzaak. Anders lukt het niet om te voorkomen dat er een biofilm in de leidingen ontstaat. Bij steekleidingen in de afdeling kan preventief aanzuren van water een biofilm voorkomen.

Is er al een biofilm, dan is reinigen met waterstofperoxide nodig. Na iedere ronde moet de leiding goed worden gespoeld. De beste oplossing is volgens Wijntje om een rondpompsysteem van het drinkwater te maken. 'Dan stroomt er 24 uur per dag water door de leidingen. Samen met een breektank en uv-lamp in de tank helpt dat tegen een biofilm. Het kost je 4.000 tot 5.000 euro, maar je voorkomt zieke varkens en daarmee staartbijten. Want dat gebeurt als ze ergens last van hebben.'

Volgende aandachtspunt is de voeding. Bij een brijvoersysteem is het noodzaak het voerritme goed vast te houden. 'Krijgen de varkens niet op hun normale tijd eten, dan geeft dat stress en kans op bijterij. Bij droogvoer kunnen de varkens doorgaans onbeperkt eten en is dit geen punt. Maar je moet dan wel tweemaal daags controleren of ook alle varkens voer krijgen.'

Het klimaatsysteem moet goed werken en zonder tocht bij de varkens. Goed licht is verder nodig voor een goede controleren. Daglicht kan volgens Wijntje prima. Dit geeft geen problemen, is zijn ervaring.

Eerste week is cruciaal

De eerste week na aankomst op het vleesvarkensbedrijf is cruciaal. 'Maak om te beginnen afspraken met de transporteur over rustig opladen, afladen en rijden, anders start je al slecht', adviseert Wijntje. 'Zorg voor rust en afleiding. Biggen zijn net jonge kinderen, ze vervelen zich snel.'

Wissel iedere twee dagen van hokverrijking, want varkens zijn er snel op uit gekeken, adviseert Wijntje. 'Begin bijvoorbeeld met een jutezak. Geef ze dan na twee dagen een korf met luzernestro. Wissel daarna weer met bijvoorbeeld een kunststof egel of een houten stok.'

De varkens moeten ook binnen 24 uur weten dat de bolle vloer er is om op te slapen. Bij hokbevuiling raken de lange staarten eerder rauw en geïrriteerd. Dat is aanleiding voor jeuken, schuren aan de muren en bijtgedrag. Tweemaal daags luzernestro of zaagsel op de vloer strooien helpt. Dat gaat de hele ronde door en is een controlemiddel.

Tarwestro is goedkoper, maar dat raadt Wijntje af. 'Dat kan verstopping geven en er kunnen mycotoxinen, schimmelgiffen, op zitten. Varkens krijgen daar buikpijn van en dat geeft aanleiding tot staartbijten. Luzernestro is hittebehandeld, daarbij heb je geen last van schimmels.'

Bijters snel apart zetten

Als alles goed voor elkaar is, kan het soms toch misgaan. Dan is het zaak de dader snel op te sporen en apart te zetten. Dat kan door het voorste hok in de afdeling leeg te laten of in een aparte ziekenboeg. Daders kunnen gerust in één hok, omdat ze elkaar niet bijten.

Alleen maatregelen op het vleesvarkensbedrijf nemen, is niet genoeg. Het socialiseren moet volgens Wijntje al in het kraamhok beginnen. 'Dus gebruik daar al hokverrijking. En natuurlijk ook bij de gespeende biggen. Ook hier is afwisseling van belang.'

Het houden van varkens met een krulstaart is een hele klus, het kost investering in materialen en vooral meer arbeid. 'Maar als alles goed gaat, is het ook erg mooi en laten de staarten zien of het goed gaat. Hangen de staarten, zoek dan direct de oorzaak, want er is iets aan de hand.'

Toch zal een bepaald percentage varkens aangebeten staarten hebben. Het zou volgens Wijntje goed zijn als daar een apart aflevercircuit voor komt. 'Want nu mogen die varkens niet op transport, wat leidt tot andere vervelende oplossingen.'