Deense varkenssector merkt vaker dat medicijnen niet meer werken

Medio 2022 trad een verbod in de hele Europese Unie in werking om zink medicinaal in te zetten bij varkens. Dit heeft in Denemarken geleid tot een hoger antibioticagebruik in de jaren 2022 en 2023. Bovendien worden meer problemen ervaren met de resistentie tegen antibiotica, meldt Kongsted in het rapport 'Ervaringen van boeren en dierenartsen met de uitfasering van medicinaal zink voor varkens'. Dat heeft zij vanuit de Universiteit van Aarhus opgesteld in overleg met het Deense ministerie van Milieu en het ministerie van Voedsel, Landbouw en Visserij.

'Antibioticaresistentie in de varkensstapels op varkensbedrijven vandaag de dag is een concrete uitdaging. Boeren en dierenartsen ervaren het als een medicijn op hun bedrijf niet meer werkt', zegt de onderzoeker. Dat blijkt uit interviews met acht dierenartsen en tien varkenshouders.

Een vergelijkbaar onderzoek voerde Kongsted uit voordat het verbod op de medicinale toevoeging van zink aan varkensvoer in werking trad. Het verschil is volgens haar groot. 'De resistentieproblematiek lijkt aanzienlijk ernstiger te zijn geworden, ondanks een verantwoord antibioticagebruik in Denemarken. De ontwikkeling van meer weerstand bij de varkens is te beperkt opgepakt.'

Jaar op jaar meer antibiotica

Sinds het zinkverbod is het antibioticagebruik bij gespeende biggen jaar op jaar toegenomen. Dat blijkt uit DANMAPP-rapporten van het DTU Nationale Food Institute en het Statens Serum Institut voor zowel 2022 als 2023. 'In Denemarken hebben we een relatief laag antibioticagebruik gehad, ook bij gespeende varkens. Het lijkt erop dat dit deels mogelijk was omdat zink werd ingezet', zegt de onderzoeker.

Dierenartsen in Kongsteds onderzoek gaven aan dat op varkensbedrijven jarenlang dezelfde soorten antibiotica werden ingezet bij gespeende varkens. 'Nu moeten ze vaak om de paar maanden overstappen naar een nieuw type om verteringsproblemen aan te pakken. Vanwege gebrek aan resultaat zijn zelfs varkenshouders gestopt met het behandelen van biggen. Door voer met een laag eiwit te verstrekken komen de biggen erdoor, maar optimaal voelen ze zich niet en het frustreert de boeren.'

Verschillen in de praktijk zijn groot

Gelukkig zijn er ook varkenshouders waar de biggen het na een paar voeraanpassingen prima doen, zegt de onderzoeker in dit nieuwsartikel. 'In de praktijk is er een verrassend groot verschil in de resultaten en de manier hoe varkenshouders erop hebben ingespeeld. De nieuwe uitdagingen rond het spenen stellen hoge eisen aan de stalmedewerkers en de voeding.'

Zeugen die minder maar zwaardere en robuustere biggen werpen, later spenen of meer ruimte geven kunnen de speenproblematiek verminderen. Deze methoden worden niet of amper toegepast omdat het uit economisch oogpunt onrealistisch lijkt te zijn. Het draait om zoveel mogelijk en zo goedkoop mogelijk biggen produceren.

Het effect kan volgens Kongsted gunstig zijn, maar zullen de productiviteit van varkensbedrijven verlagen. 'Een beloning voor een beter dierenwelzijn en minder antibioticagebruik krijgen varkenshouders niet', zegt ze. 'Integendeel. Omstandigheden die voor een beter dierenwelzijn zorgen en de behoefte aan antibiotica verminderen, kosten hen doorgaans geld.'