Ontbreekt de teamspirit? Coaching jaagt het vliegwiel aan

Bij de Pig Farm organiseerde Boehringer Ingelheim samen met Denkavit op 19 september een themamiddag voor dierenartsen en veevoeradviseurs. Met ruim zestig geïnteresseerden was het volle bak in het onderzoekscentrum met 260 zeugen in het Gelderse Stroe. Onder het dagvoorzitterschap van Linda Verriet, voorzitter van de Producentenorganisatie Varkenshouderij, werd het centrale thema 'Dierenartsen en veevoeradviseurs: tegenstanders of teamspelers' uitgediept.

Opvallend was de beantwoording van de openingsstelling: wie heeft de meeste invloed op de diergezondheid op een varkensbedrijf? Alle aanwezigen schoven die verantwoordelijkheid op het bordje van de varkenshouder of het management. Geen enkele stem belandde bij de dierenarts of voeradviseur, terwijl die experts volgens Verriet wel degelijk een grote rol op het boerenerf vervullen.

'Die relaties zijn enorm belangrijk, zeker in tijden dat er grote veranderingen optreden. Het vertrouwen en de persoonlijke klik zijn de basis van samenwerken', aldus Verriet.

Meerwaarde van coaching

Effectief samenwerken in de driehoek varkenshouder-dierenarts-voeradviseur resulteert in een lager antibioticagebruik op varkensbedrijven. Die experts zitten al aan de tafel bij de varkenshouders, maar soms komen ze samen onvoldoende vooruit.

Coaching is in zulke situaties zeker een meerwaarde, ook om samen concrete stappen te zetten op thema's als dierenwelzijn, diergezondheid en mest. Dat stelden themaspecialist diergezondheid en dierenwelzijn Heleen Prinsen van LTO Nederland en organisatiecoach Gemma van den Berg van Movaeres.

De samenwerking, het onderlinge vertrouwen en de resultaten verbeteren door driehoeksgesprekken aan te gaan en de experts en varkenshouder te spiegelen en te reflecteren, legden Prinsen en Van den Berg uit. Hetzelfde gebeurt volgens hen bij teamcoaching; ze gaan elkaar beter begrijpen en zijn meer bereid elkaar te helpen.

Als voorbeeld haalden ze het tweejarige project 'Optimaliseren diergezondheid varkenshouderij' aan. Met het coachen van 57 bedrijven is het gelukt om het antibioticagebruik bij speenbiggen met 13 procent te verlagen en bij vleesvarkens met 17 procent. De hygiëne verbeteren en meer structuur in het werk brengen noemen de specialisten de belangrijkste veranderingen voor een betere diergezondheid.

Tevreden met resultaten

'De opstartperiode was weerbarstig en het kostte veel tijd en energie om deelnemers te overtuigen mee te doen en de neuzen van erfbetreders dezelfde kant op te krijgen', zegt Prinsen. 'Met die resultaten ben ik tevreden, maar het succes zou structureel beter zijn als het coachingstraject kon worden voortgezet. Het vliegwiel is pas net gaan draaien.'

De PDCA-methode wordt vaak gebruikt om continu verbeteringen te krijgen aan de hand van een vaste structuur. Oftewel steeds weer de vier fases van 'plan, do, check en act' doorlopen. Een valkuil is het stellen van te veel of te grote doelen in een keer.

Van den Berg: 'Twee realiseerbare doelen concreet maken is genoeg. Spreek goed af wie, wat, wanneer en op welke manier iets gaat doen. Houd elkaar op de hoogte van de voortgang via bijvoorbeeld een groepsapp en stuur zo nodig bij. Wordt het doel bereikt, vier het dan met elkaar. Samen iets voor elkaar krijgen motiveert om door te gaan. Succes smaakt naar meer.'

Hoe het werkt in de praktijk

Mark Bosch, die zelf voeradviseur is geweest, vertelt hoe de begeleiding op zijn bedrijf met zeshonderd zeugen in het Gelderse Horssen is georganiseerd. In plaats van gesprekken met zijn drieën, voert hij vierhoeksgesprekken.

'Naast een dierenarts heb ik een voeradviseur voor de biggen en een voor de zeugen. Elke vier weken lopen we samen door de stallen om allemaal hetzelfde beeld op het netvlies te hebben, als we zaken onder het genot van een kop koffie in de bedrijfskantine bespreken', legt Bosch uit. 'Ik stuur vooraf de agendapunten en leid het teamgesprek. De verslaglegging verzorgt mijn dierenarts. Elke zes maanden stellen we nieuwe doelen en om niet herhaling te vallen pas ik adviseurswissels toe. Alles gebeurt in goed overleg en op een respectvolle manier.'

Als jonge ondernemer ziet Bosch graag jong talent op zijn erf verschijnen. 'Dat is verfrissend, maar het draait er wel om dat de begeleiding effectief is.'

Zijn belangrijkste doel is de varkenshouder tevreden houden die zijn biggen met een Beter Leven-ster afneemt. 'Onze relatie is goed, maar de kwaliteit van de biggen kan altijd beter', stelt Bosch. 'Vooral het leveren van een constante bigkwaliteit is de uitdaging.'

Bij doelen als het verhogen van de geboortegewichten en een betere uniformiteit van de tomen is het zaak prioriteiten te stellen. Het conditieverloop van de zeugen in beeld krijgen door ze te gaan wegen werd een eerste stap in dat traject. 'Ik heb vertrouwen in mijn teamaanpak', besluit Bosch.