CO2-voetafdruk is belangrijk thema in CSRD-rapportage

Bedrijven worden vanuit de Europese Unie gefaseerd verplicht om via de CSRD-richtlijnen te rapporteren over hun impact op milieu, mens en maatschappij. Agrarische bedrijven die producent zijn voor een rapportageplichtige onderneming kunnen door deze partij benaderd worden om duurzaamheidsinformatie te geven, zoals hun CO2-voetafdruk.

In de varkensvleesproductieketen zijn onder meer de vier grootste varkensslachterijen (Vion, Van Rooi Meat, Westfort en Compaxo) bezig om te voldoen aan de richtlijnen. Volgens de Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV) kost het opstellen van de benodigde rapporten veel werk, tijd en geld. Ook zullen de slachterijen bij andere partijen moeten aankloppen om voldoende data aan te kunnen leveren. De richtlijnen vragen immers om over de hele keten te rapporteren.

Op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) publiceert Vion al sinds april 2017 een jaarrapport met resultaten en duurzaamheidsdoelen. Daarbij volgt het bedrijf de richtlijnen van overheidsinstellingen en wereldwijde initiatieven en levert het een bijdrage aan de duurzaamheidsdoelen van de Verenigde Naties. Zo heeft Vion zich in 2022 gecommitteerd aan het Science Based Target-initiatief met als doel tegen 2030 een CO2-reductie te realiseren van 42 procent.

Duurzaamste vleesbedrijf

De vleesverwerker presenteerde vorig jaar het zevende MVO-jaarrapport, dat 188 pagina's telt. Daarin staat dat Vion in 2030 het duurzaamste vleesbedrijf in Europa wil zijn. Onderwerpen waarop de prestaties op het gebied van milieu worden toegelicht, zijn klimaat, biodiversiteit en ontbossing. Op het sociale domein gaat het om werkgelegenheid, arbeidsomstandigheden, voedselveiligheid, traceerbaarheid en productintegriteit.

Op het gebied van bestuur is een hoofdstuk gewijd aan dierenwelzijn. Informatie over dierenwelzijnsaspecten worden verzameld en met de rest van de toeleveringsketen gedeeld via digitale systemen. Door alle relevante gegevens te verzamelen en de juiste informatie te delen, kunnen boeren volgens Vion hun management verbeteren zodat het medicijngebruik daalt en het dierenwelzijn verbetert.

Daarnaast geeft Vion aan de intentie te hebben om de rapportage over het jaar 2024 al in lijn te maken met de CSRD-richtlijnen. Vion kan daarbij bogen op de jarenlange duurzaamheidsinspanningen en -ervaringen die het heeft opgedaan met het opstellen van MVO-rapportages.

Maar om varkensvlees nog duurzamer te maken zijn volgens het vleesconcern meer inspanningen nodig vanuit de hele keten. Ook op varkensbedrijven. Om het geheel inzichtelijk te maken, werkt Vion samen met Joindata en Impact buying. Dit zorgt ervoor dat de bedrijfsgegevens van varkenshouders goed beschermd zijn.

Doordat er bedrijfsgegevens worden gedeeld, kan de CO2-voetafdruk van individuele varkensbedrijven nauwkeurig worden bepaald. Dit biedt inzicht en de mogelijkheid tot verdere verduurzaming in de sector, stelt Vion. Door de CO2-voetafdruk van het vlees te delen met retailers krijgen zij inzicht in de CO2-impact van hun schappen en kunnen zij de klant hier desgewenst over informeren.

'Kortom: CSRD maakt niet alleen inzichtelijk hoe duurzaam we als Vion zijn, maar ook hoe duurzaam de keten is waarin we samen met boeren actief zijn. Ketensamenwerking is de basis voor het verder verduurzamen van de gehele varkensvleesketen', vindt het concern.

Voortborduren op MVO

Ook in de diervoedersector borduren grotere bedrijven in het kader van de nieuwe Europese richtlijn voort op de ervaringen die zij hebben opgedaan met de MVO-rapportages. Daarin houdt ForFarmers als basis de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties aan. Die zogenoemde SDG's richten zich op het beëindigen van armoede, het beschermen van de aarde en het bevorderen van welvaart voor iedereen.

Het veevoerconcern streeft ernaar om tegen 2030 de eigen CO2-emissies met een derde te hebben teruggebracht ten opzichte van het jaar 2022. Ook heeft ForFarmers de ambitie om in 2050 netto-klimaatneutraal te zijn. Daarnaast wil ze het gebruik van circulaire grondstoffen met een derde vergroten en zich inzetten voor de bescherming van biodiversiteit (verantwoorde inkoop van 100 procent van de grondstoffen tegen 2030). Van de door ForFarmers gebruikte grondstoffen moet daarnaast tegen 2030 zo'n 65 procent circulair zijn.

Agrifirm schrijft in het MVO-rapport van 2023 te streven naar een evenwichtig, betrouwbaar en duidelijk beeld van de eigen aanpak en prestaties op het gebied van duurzaamheid. In het duurzaamheidsbeleid van het concern worden daarvoor kritische prestatie-indicatoren benoemd: verantwoorde inkoop van grondstoffen, verantwoorde bedrijfsvoering en verantwoorde oplossingen.

Zo houdt de coöperatie een aparte boekhouding bij over de broeikasgasemissies en meldt het bedrijf 100 procent groene stroom in te kopen van een partij met Garanties van Oorsprong (GVO's). Dit alles om de emissiereductiedoelstelling van 65 procent ten opzichte van het jaar 2019 te behalen.

Omliggende landen

De Coalitie Vitale Varkenshouderij (Coviva) stelt dat de Nederlandse varkenssector al een lage CO2-voetafdruk heeft in vergelijking tot omliggende varkenslanden. Dit blijkt volgens de ketenbrede samenwerking van de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV), Rabobank, COV, de Nederlandse Vereniging voor de Diervoederindustrie (Nevedi), Topigs Norsvin en het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur uit een inventariserend onderzoek.

Om deze gunstige score te kunnen onderbouwen, is een berekeningsmodel ontwikkeld door Wageningen University & Research. Nederlandse slachterijen ondersteunen dat model en de uniformiteit in de berekeningswijze. Met een gedegen onderbouwing van de CO2-voetafdruk kan de Nederlandse varkensvleessector de positie op de wereldmarkt versterken.

Daarom is Coviva samen met aaff, voortgekomen uit de fusie van ABAB en Alfa Accountants en Adviseurs, gestart met het project 'CO2-voetafdruk in de varkenshouderij'. Themaspecialist Wilfried Goldewijk van de POV trekt het project. Finn de Bruijn, student aan HAS green academy in Venlo en stagiair bij aaff, zal de CO2-voetafdruk van diverse varkensbedrijven gaan berekenen.

'Deelname is vrijwillig en vrijblijvend. We hebben al tientallen aanmeldingen binnen', zegt Frank Steenbreker, senior adviseur bij aaff en de stagebegeleider van De Bruijn. 'Daar zitten zeugenbedrijven tussen, gesloten bedrijven, gespecialiseerde vleesvarkensbedrijven, deelnemers van concepten, brijvoer- en droogvoerbedrijven en ook biologische varkensbedrijven. We hopen uiteindelijk tientallen deelnemers te hebben vanuit de verschillende categorieën binnen de varkenshouderij.'

Steenbreker denkt dat De Bruijn interessante informatie boven tafel gaat halen. 'Binnen dezelfde categorie varkensbedrijven zal het ene bedrijf hoger of lager scoren op de CO2-voetafdruk dan een ander bedrijf. Dat geeft ondernemers inzicht aan welke knoppen ze zouden kunnen draaien om te sturen op een lagere CO2-voetafdruk', licht de aaff-adviseur toe.

'Maar ook zullen de resultaten verhelderen op welke gebieden het invoeren van data geautomatiseerd zou moet worden om met één druk op de knop de actuele CO2-emissie van een varkensbedrijf in Nederland in beeld te krijgen. Ik vergelijk het vaak met de systematiek van dierdagdoseringen: dat is nu ook helemaal ingeburgerd en er wordt op gestuurd en gebenchmarkt.'

Interessante verschillen

Tussen de verschillende categorieën houderij- en voersystemen verwacht Steenbreker eveneens interessante verschillen te zien op het gebied van de CO2-voetafdruk. 'Diervoeders dragen voor een flink deel (tot wel twee derde) bij aan de CO2-voetafdruk van varkensvlees. Varkensbedrijven met brijvoedering en veel co-producten zullen gunstiger scoren dan droogvoerbedrijven.'

Hetzelfde geldt voor de gangbare varkenshouderij versus de Beter Leven-concepten en de biologische varkenssector met focus op dierenwelzijn, licht de adviseur toe. 'De milieu-impact hangt nauw samen met een efficiënte productie en hoe er met mest in de stal wordt omgegaan. Een goede methode om de CO2-voetafdruk te verlagen is het installeren van een goed dagontmestingssysteem.'

De vrijwillig deelnemende varkenshouders is een terugkoppeling van de CO2-voetafdruk van hun bedrijf toegezegd. Daarnaast krijgen zij te horen hoe ze scoren ten opzichte van de referentiegroepen. De resultaten geven direct inzicht in mogelijke verbeterpunten. Uiteraard zeggen Goldewijk en De Bruijn toe om in het onderzoek vertrouwelijk om te gaan met aan te leveren bedrijfsgegevens.