Uierdoekje spoort ziektekiemen op

Snelle, eenvoudige methoden zijn nodig voor het opsporen van ziekteverwekkers. Dan is het mogelijk de gezondheid op het varkensbedrijf beter te managen, wat kan leiden tot minder vaccinaties bij de biggen. Dat stelde dierenarts Pieter van Rengen van De Lintjeshof tijdens de Ondernemersdag Varkenshouderij. “Een nieuwe methode is het uierdoekje. Daarmee neem je namelijk een monster van het speeksel van de biggen in het kraamhok.”

In de varkenshouderij is er volgens Van Rengen wereldwijd een aantal trends te ontdekken: biggen krijgen steeds meer vaccinaties, er komt meer aandacht voor biosecurity en er ontstaan meer ketens.

Verzekeringspremie

Bij de trend naar meer vaccineren komt dan vaak de vraag of het niet met minder vaccinaties kan. “Voor wat betreft de circo-vaccinatie lijkt dat geen optie”, vindt Van Rengen. “Zonder circo-vaccinatie komen er geregeld problemen voor bij de vleesvarkens. De circo-vaccinatie is daarom een belangrijke verzekeringspremie. Vaccineren van de biggen tegen PRRS is lang niet altijd nodig. Als het lukt om vrij te beginnen, kan het zonder. De vaccinatie tegen Mycoplasma zit daar wat tussenin. Vermijden lukt de ene keer wel en de andere keer niet. APP is wel vermijdbaar en vaccineren is dus niet per definitie nodig.”

Mens risicofactor

Bij het vermijden van ziekten speelt de biosecurity een belangrijke rol. Door de PED-uitbraken heeft de biosecurity wereldwijd weer veel aandacht gekregen. Naast een goede externe biosecurity is daarbij vooral de interne biosecurity van belang. Van Rengen: “De mens die heen en weer loopt tussen bijvoorbeeld de gespeende biggen en kraamstal is een flinke risicofactor. Maak voor jezelf eens een lijst van de interne biosecurity, zoals de biocheck van UGent (heel uitgebreid) of de Combat-tool (Boehringer Ingelheim). Dan zie je waar de pijnpunten liggen.”

Monitoringstechnieken

De derde trend: ketenvorming staat aan de basis van nieuwe monitoringstechnieken. Ketens richten zich op vermijdbare kosten. Daartoe is het nodig om beter inzicht te krijgen in de ziekteverwekkers die op het bedrijf een rol spelen en op welke momenten die ziektekiemen optreden. Met bloedonderzoek kun je daarmee volgens Van Rengen zeker wat bereiken. “Maar dat is dan wel achteraf en het is een dure methode. Daarom wordt er gezocht naar methoden die sneller, goedkoper en gemakkelijker zijn en je frequent kunt toepassen.”

Family sampling

Een van die methoden is het speekseltouw. Bij het opsporen van ziekteverwekkers bij gespeende biggen is dat al ingeburgerd. Momenteel lopen er ook onderzoeken naar het touw in de kraamstal. Dat lukt niet zomaar. Van Rengen: “Als je het touw aan de zijkant van de box hangt, dan bijt de zeug er wel in en ook de biggen: ‘family sampling’ noemen ze dat. Je kunt daarmee zien of de ziektedruk bij de zeugenstapel wel stabiel is.”

Uierdoekje

Andere methoden die in ontwikkeling zijn, zijn de keelswabs, processing fluids en uierdoekjes. Met een uierdoekje neem je een monster van de uier. “Vooral in de laatste week voor spenen zit op de uier hoofdzakelijk het speeksel van de biggen. Je moet er nog wat vloeistof bij doen om het doekje te kunnen uitknijpen. Deze methode is heel gevoelig voor griep en ook PRRS.”
De keelswabs geven een beeld van de ziektekiemen in de mondomgeving. Het is nog niet duidelijk wat dit kan opleveren. Processing fluids zijn vloeistoffen die vrijkomen bij met name het castreren van de biggen. Door die op te vangen is een beeld te krijgen van de virusinfecties, zoals PRRS en Circo, waarmee de jonge biggen al te maken krijgen.

Beleid aanpassen

Doel van al die onderzoeken moet zijn om een goed beeld te krijgen van de belangrijke ziektekiemen op het bedrijf en wanneer die een rol gaan spelen. Op basis daarvan is dan het vaccinatiebeleid aan te passen bij bijvoorbeeld de zeugen. Als de status bij de zeugen niet stabiel is, is besmetting van de biggen niet te voorkomen. Daarnaast kan uit de monitoring blijken waar de mogelijke fouten zitten in de biosecurity aanpak.