Zink vervangen kan met brede aanpak

Het vervangen van een hoge dosis zinkoxide in het voer voor pas gespeende biggen is niet eenvoudig. Bij een onderzoek door het Deense proefbedrijf van Seges blijkt dat alleen een brede aanpak in het voer goed werkt. Een van de alternatieven scoorde daarbij betere technische resultaten dan bij toepassing van zink, één alternatief was gelijkwaardig en twee alternatieven kwamen er minder goed vanaf. 

Omdat het gebruik van een hoge dosis zink in de hele EU uiterlijk per 1 juli 2020 niet meer is toegestaan is een alternatief noodzakelijk. De hoge dosis van 2.500 mg per kilo voer wordt verboden omdat zink zich ophoopt in de mest en het milieu. Daarnaast draagt deze hoge dosis bij aan de vorming van resistente bacteriën. In Nederland is de hoge dosis dit jaar al verboden, het gebruik van het middel lag in Nederland laag. Denemarken hoort bij de landen die een hoge dosis zink standaard bij de gespeende biggen toepassen om speendiarree te voorkomen.

Vier alternatieven getest

In totaal kwamen er 23 leveranciers met een concept om het zink te vervangen. Op basis van de gegevens over mogelijke werking en effecten werden door de deskundigen vier concepten uitgekozen voor de proef. Naast deze vier alternatieven was er een proefgroep die twee weken na spenen 2.500 mg zink door het voer kreeg en een andere groep kreeg geen extra zink in het voer. Er werden drie voeders gebruikt in de hele ronde: voor de eerste twee weken (van 7 tot 9 kilo), voor het traject van 9-15 kilo en vanaf 15 tot 30 kilo. In totaal werden er in het onderzoek gegevens verzameld van 4.500 biggen.

Beter dan zink

Het onderzoek laat duidelijk zien dat het concept van Trouw Nutrition qua resultaten het beste scoort, zelfs nog beter dan bij het gebruik van een hoge dosis zink. In de eerste twee weken was de groei bij de hoge dosis zink het beste met 221 gram per dag. Bij het concept van Trouw was dit 206 gram, per dag. Bij de andere concepten nog lager. De voederconversie scoorde bij zink en het Trouw-concept gelijk. Bij alle andere duidelijk slechter. In de periode van 9-15 kilo waren de resultaten bij een hoge dosis zink en het Trouw-concept gelijk. Vanaf 15 kilo scoorden de biggen bij het Trouw-concept juist beter met een hogere groei en betere voerconversie dan bij een hoge dosis zink. Dat leverde in totaal een extra opbrengst op van 2,40 Deense Kroon, dat is 32 cent.

Gezondheid beter

Daarnaast heeft het Trouw-concept duidelijke voordelen voor de gezondheid van de biggen. In de eerste twee weken was dat nog niet geheel te zien. Toen waren er alleen bij de hoge dosis zink geen behandelingen, bij het Trouw-concept in 1,5 procent van de hokken. Daarna nam het aantal behandelingen bij het Trouw concept maar weinig toe. Het bleef beperkt tot 6,2 procent van de hokken in de hele periode van 7-30 kilo. Dat was veel minder dan bij alle andere behandelingen. Ook bij de hoge dosis zink liep het percentage behandelde hokken op naar 30,2 procent. Het aantal dierdagdoseringen was bij de Trouw aanpak 0,6 en bij de hoge dosis zink 2,4. Een verschil in kosten van ongeveer 0,54 DKK = 7 cent.

De sterfte bij de biggen was in de meeste groepen gelijk, maar inclusief euthanasie waren er wel flinke verschillen. Hierbij kwam de Trouw Nutrition het beste naar voren met 2,5 procent uitval totaal. Bij de hoge dosis zink lag de uitval op 4,4 procent. De kosten van dit verschil worden in het onderzoek niet berekend.

Hogere kosten

Enige nadeel van het Trouw Nutrition concept waren de hogere kosten ten opzichte van het gebruik  een hoge dosis zink. Het concept verhoogt de kostprijs met 10,52 DKK = 1,41 euro. Daarvan wordt dan een deel terugverdiend door de betere technische resultaten en minder antibioticabehandelingen. Ook de lagere uitval zorgt voor het terugverdienen van de extra kosten. Daar wordt in het onderzoek geen bedrag aan gehangen.

Niet eenvoudig
De Denen concluderen dat het niet eenvoudig is om een hoge dosis zink te vervangen. Er is niet één middeltje dat zinkoxide kan vervangen. Het Trouw Nutrition concept maakt gebruik van toevoegingen in het voer, het water en een specifieke keuze aan grondstoffen. Ook het andere concept dat gelijkwaardig is aan zinkoxide maakt gebruik van meerdere aanpassingen in het voer om goede resultaten te bereiken.

Gemengd op gewicht

In de proef werden de biggen gemengd en op gewicht opgelegd in de hokken. Dat is juist voor het optreden van speendiarree de minst gewenste situatie, door de extra stress die het mengen met zich meebrengt. Er is niet onderzocht wat het effect is van tomen bij elkaar houden, waar bij onderzoek op VIC Sterksel goede resultaten mee zijn geboekt.