Vooruitgang bij Afrikaanse varkenspest Sardinië

Op Sardinië is Afrikaanse varkenspest al tientallen jaren aanwezig. In 2015 is er gestart met een striktere aanpak van de ziekte, door betere controles en aangescherpte voorschriften en met name de aanpak van vrijlopende varkens op het Italiaanse eiland. Deze varkens worden volgens het rapport van de Italiaanse autoriteiten gezien als de belangrijkste besmettingsbron waardoor de ziekte al zo lang op het eiland aanwezig is.

Vrijlopende varkens zijn op Sardinië verboden, maar er liepen heel wat vrijlopende varkens illegaal rond op het eiland. In 2016 zijn de eerste 500 dieren afgeschoten. In 2017 verliep het doden van de vrijlopende varkens in eerste instantie niet goed. Eind dat jaar is de strategie opnieuw bekeken en versterkt. Vanaf december 2017 tot december 2018 zijn er toen bijna 3.300 vrijlopende varkens gedood. Er zijn nu nog 500 vrijlopende varkens over die de Italianen begin dit jaar willen opsporen en doden.

Buiten lopen

Naast die gedode vrijlopende varkens zijn er in 2018 ook nog 200 varkens op backyard farms gedood omdat deze bedrijven de biosecurity maatregelen ernstig overtreden. Op de meeste bedrijfjes in Sardinië – de gemiddelde bedrijfsgrootte is 12 varkens – lopen de varkens buiten. Daarbij is het wel verplicht om een dubbele omheining te hebben om contact met wilde zwijnen en de vrijlopende varkens te voorkomen. Hier wordt sinds 2015 intensief op gecontroleerd, maar nog niet alle 14.000 varkenshouders hebben het voor elkaar.

Besmetting loopt terug

Het doden van de vrijlopende varkens heeft een goed effect op de prevalentie (het aantal besmettingen) bij de wilde zwijnen. Sinds de aanpak loopt het aantal besmette wilde zwijnen terug. In 2014 en 2015 was nog zo’n 10 procent van de oudere wilde zwijnen (>30 maanden) besmet met Afrikaanse varkenspest. De gemiddelde besmetting bij alle wilde zwijnen was 8,5 procent. Sinds die tijd is het aan het dalen. In 2018 lag de besmetting bij de wilde zwijnen ouder dan 30 maanden op 3 procent. En bij de jongere dieren is de besmetting nog lager, waardoor de gemiddelde besmetting op 1,8 procent ligt.

Vrij worden in 2020

De dalende besmetting van de wilde zwijnen versterkt het idee dat vooral de vrijlopende varkens zorgen voor het in stand houden van de Afrikaanse varkenspest. De Italiaanse autoriteiten gaan er nu vanuit dat ze de ziekte dan ook onder controle kunnen krijgen door alle vrijlopende varkens te doden en de biosecurity op de varkensbedrijven beter voor elkaar te hebben. Zonder contacten met varkens zal volgens hen Afrikaanse varkenspest onder de wilde zwijnen uitdoven. De verwachting is daarom dat ze in 2019/2020 vrij kunnen worden van Afrikaanse varkenspest.