Definitief strengere antibioticaregels in 2022

Er komen in Europa strengere regels rondom het antibioticagebruik. De voorstellen zoals die vorig jaar al zijn aangekondigd, zijn officieel aangenomen en gaan per 28 januari 2022 in. Vanaf dat moment gelden er in heel Europa vrijwel dezelfde regels als nu al in Nederland gelden, ten aanzien van bijvoorbeeld koppelbehandeling en reservering van antibiotica voor humaan gebruik.

De nieuwe Europese regels ten aanzien van het antibioticagebruik betekenen onder andere dat groepsmedicatie alleen als laatste redmiddel mag en alleen op voorschrift van een dierenarts. Net als in Nederland nu al het geval is. Als groepsmedicatie de enige optie is, dan mag er maar één antibioticum worden voorgeschreven voor niet langer dan 14 dagen.

Alle landen moeten het gebruik van antibiotica gaan monitoren. Voor het melden van bijwerkingen komt een eenvoudige centrale database.

De Europese Commissie mag vanaf 2022 kritische antibiotica reserveren voor alleen de toepassing bij de mens of het gebruik ervan alleen als uitzondering toestaan. Lidstaten mogen daarbovenop zelf nog strengere eisen stellen. Nederland loopt hier al mee voorop. Er is een aantal antibiotica waarvan de sector zelf heeft besloten ze niet meer bij landbouwhuisdieren in te zetten.

Eisen aan importvlees

Gebruik van antibiotica als groeibevorderaar was al langer niet meer toegestaan in de EU. Nieuw is dat alle Europese regels voor antibiotica ook gaan gelden voor importvlees. De producenten daarvan moeten aan de Europese regels voldoen en mogen dus ook geen antibiotica als groeibevorderaar gebruiken of groepsmedicatie toepassen.

Medicijnen uit ander land

Nieuwe regel is dat het gemakkelijker wordt om medicijnen uit een ander land toe te passen. Dat gebeurt dan via de zogeheten cascaderegeling. Als de dieren te maken hebben met een ziekte die niet is te behandelen met de geneesmiddelen die in het land voorhanden zijn, mogen er als tweede stap middelen worden ingezet die in een ander land zijn toegelaten. Dat mocht tot nu toe pas als derde stap. Vonk: “Dat kan bijvoorbeeld de geitensector helpen. In Frankrijk zijn daarvoor wel toegelaten middelen, maar in Nederland nagenoeg niet.” Er komt daartoe ook een centrale database van alle geregistreerde diergeneesmiddelen die voor de dierenartsen gemakkelijk toegankelijk is.
Daarnaast mogen er eventueel ook middelen uit derde landen – landen buiten de EU – worden ingezet. Dan zou er dus antibiotica dat in Amerika of Azië is toegelaten, ook in Europa mogen worden ingezet. Volgens Vonk is het dan de vraag in hoeverre de werking van het geneesmiddel is gecontroleerd, welke bijwerkingen het heeft en welke wachttijden er zijn. Zo’n middel zal in Nederland niet op de positieve lijst komen. Wel kan deze regel mogelijk een oplossing zijn voor vaccins uit derde landen. In een noodsituatie kan de Nederlandse overheid dan een vaccin tijdelijk toelaten.”

Recept geldig in hele EU

Met ingang van 2022 is een recept dat door een dierenarts is voorgeschreven in de hele EU geldig. In principe is dat handig, zegt John Vonk, voorzitter van de vakgroep varkens van de KNMvD. “Wel is het nog nodig ervoor te zorgen dat dit recept dan ook echt door een dierenarts is voorgeschreven. Daar ligt wat betreft de Europese Federatie van dierenartsen een lastig punt. Hoe kan een buitenlandse apotheker het recept lezen en checken of het is uitgeschreven door een bevoegd dierenarts? Bovendien is dit mogelijk strijdig met het feit dat je medicijnen in principe niet online mag bestellen.”

Niet online

Diergeneesmiddelen mogen vanaf 2022 niet meer online worden verkocht. Dat mag alleen nog voor middelen die zonder recept verkrijgbaar zijn. Wel mogen landen zelf van deze regel afwijken, maar dan alleen voor de verkoop binnen het eigen land. Dat was een eis van het Verenigd Koninkrijk. Nu dat land uit de EU gaat, is deze uitzondering min of meer overbodig. Wel moeten apotheken - ook die van de dierenartsen zelf - volgens de nieuwe EU-regels worden gecertificeerd.