Geen effect antibioticareductie op kostprijs

Veel minder antibiotica gebruiken heeft geen effect op de kostprijs van varkensvlees. Wel is er sprake van enige verschuiving van kosten van vleesvarkens naar zeugenhouders. Toch is de kostprijs wel gestegen in Nederland. Dat komt door een toename van onder andere de milieu- en voerkosten én doordat de productie minder hard stijgt dan in andere landen.

Om het effect van de forse reductie - bijna 60 procent bij varkens - van het antibioticagebruik te onderzoeken, is door Wageningen Economic Research gekeken naar de ontwikkeling van de kostprijs in de afgelopen ruim tien jaar. Daarbij is een vergelijking gemaakt met de productiekosten in andere landen: Denemarken (heeft ook een laag antibioticagebruik), Duitsland (ons grootste exportland) en Spanje (waar nog relatief veel antibiotica worden ingezet).

Niet door daling antibiotica

“Uit de vergelijking van die cijfers blijkt dat je niet hard kunt maken dat de kosten zijn gestegen door de daling van het antibioticagebruik”, stelt Robert Hoste, econoom varkensproductie bij Wageningen Economic Research. “Wat we wel zien is dat de gezondheidskosten op de zeugenbedrijven stijgen. Dat komt met name doordat er meer wordt gevaccineerd. Biggen zijn dan ook relatief duurder geworden. Maar de vleesvarkenshouders besparen op gezondheidskosten. In totaal blijven de gezondheidskosten de afgelopen jaren gelijk op zo’n vier cent per kilo slachtgewicht.”

Andere kosten stijgen

Wel stijgt de kostprijs in Nederland meer dan in de andere landen. Dat is volgens Hoste echter niet te relateren aan het flink gedaalde antibioticagebruik. “De voerkosten stijgen bij ons harder dan in de andere landen, we raken het voordeel dat we hadden langzaam kwijt. Ook de milieukosten zijn meer gestegen dan in andere landen, net als de arbeidskosten en kosten voor stallenbouw. Daarnaast is een belangrijk punt dat het aantal grootgebrachte biggen per zeug in Nederland langzamer stijgt dan in de andere drie landen.”

Veel maatregelen

Zeugenhouders hebben een heel scala aan maatregelen genomen om het antibioticagebruik te laten dalen, blijkt bij navraag. Op de eerste plaats staat – logischerwijze – stoppen met routinematig antibioticagebruik. Ten tweede: meer vaccineren. Gevolgd door inzet van pijnstillers en ontstekingsremmers, een betere ongediertebestrijding, betere hygiëne, betere voerkwaliteit, klimaatverbetering, verbeteren van de controle op gezondheid en aankoop van gezondere/sterkere zeugen. Meer vaccineren verhoogt de kosten voor de zeugenhouders, maar niet de totale kosten. De meeste andere maatregelen als een betere hygiëne, inzet van pijnstillers en dergelijke verhogen de kosten niet of nauwelijks.

Gedrag verandert

“Het zijn vooral managementmaatregelen die vragen om een verandering van het gedrag. Het blijkt dus dat een gedragsverandering mogelijk is”, zegt Ron Bergevoet, onderzoeker economie en diergezondheid bij Wageningen Economic Research. “Dat is belangrijk. Want toen er gestart werd met de aanpak van antibiotica heerste nog geregeld het idee dat het niet kon en alleen met hoge kosten en veel uitval gepaard zou gaan. Dat blijkt niet zo te zijn. We kunnen daardoor ook andere landen overtuigen dat aanpak van antibiotica mogelijk is. Dat is hard nodig om problemen door resistentie bij mens en dier te voorkomen.”