Invloed PRRS bij PIA-probleem onderschat

Rutger Jansen van Boehringer Ingelheim en Fabrice Ariës van De Varkenspraktijk Someren zijn beiden bij de deze case betrokken. Het zet hen aan tot de nodige bespiegelingen. Ze schetsen het beeld van de situatie. Omdat de verschijnselen aan PIA deden denken is, na onderzoek gestart met Enterisol-vaccinatie op 21 dagen leeftijd. De effecten van de vaccinatie waren minder groot dan normaal.
Jansen: ‘Af en toe raakten zware varkens toch aan de diarree. We zien vaker dat een PIA-infectie kan ontsporen in een stresssituatie, bijvoorbeeld bij hittestress in hete zomers. Vaccinatie brengt dan meer rust.’

De problemen met de darmgezondheid bij de vleesvarkens bleef te hardnekkig. Het leidde begin 2018 tot een toename van de antibioticabehandelingen. Het aantal dierdagdoseringen bij de vleesvarkens steeg in 2018 tot 2,4 tegenover 0,6 een jaar eerder. De begeleidende dierenartsen van De Varkenspraktijk en de bedrijfsleiding gingen vervolgens met Boehringer Ingelheim op zoek naar een definitieve oplossing.

Dat het betreffende bedrijf de uitval netjes bijhoudt, was bij de zoektocht een groot voordeel. Ariës: ‘Toen we daar kritisch naar keken, bleek een deel van de uitval gerelateerd aan PIA, maar speelden ook hoest en luchtwegproblemen mee.’

Dat was het moment waarop PRRS ter sprake kwam. Zou PRRS op de achtergrond dan toch voor meer problemen zorgen dan gedacht? Bloedonderzoek toonde inderdaad de aanwezigheid van PRRS aan. Jansen: ‘Dat het er zat, was niet vreemd. Maar daarna volgde een kip-en-het-eidiscussie. Wat is de aanjager van de problemen: PIA of PRRS?’
De aanwezigheid van PRRS was niet direct het sein om over te gaan tot een PRRS-vaccinatie. Ariës en zijn collega-dierenarts Rudolf Raymakers zijn in het algemeen terughoudend in het inzetten van PRRS-vaccinatie. Bovendien kregen de biggen al drie vaccinaties tegen circo, mycoplasma en PIA. ‘Een vierde vaccinatie moet dan wel wat extra brengen’, zegt Jansen. ‘De grote vraag was natuurlijk of dat ook het geval zou zijn.’

Iedereen was ervan overtuigd dat ondanks dat alles was gedaan, ze de problemen bij de vleesvarkens niet onder controle kregen. Daarom werd besloten een deel van de biggen met Ingelvac PRRSFLEX te vaccineren.

Meteen zichtbaar

Het effect was volgens de medewerkers in de stal vanaf het eerste moment zichtbaar. Minder hoest, minder luchtwegproblemen en vooral een stabieler beeld in de stal. De voorspelbaarheid nam toe, alles liep soepeler. Ook de technische resultaten verbeterden. De uitval in de behandelde groep (4,85 varkens per week) was significant lager dan in de controlegroep (6,09 varkens per week). Bovendien kende de uitval ook significant minder variatie.

De gewichten van de karkassen tussen beide groepen is ook vergeleken. De dieren met een PRRS-vaccinatie groeiden gemiddeld vanaf de geboorte tot aan slacht 2 gram per dag meer. Het aantal dierdagdoseringen zakte na de introductie van de PRRS-vaccinatie bij de vleesvarkens van 2,4 naar 0,3. Dieren werden alleen waar nodig individueel behandeld.

Kun je dan zeggen dat PRRS toch leidend was? Ariës: ‘Het wijst in die richting, maar je kunt dat nooit met zekerheid zeggen. Een slag om de arm is altijd nodig, tenzij je verder onderzoek doet.’
Toch zetten de ervaringen beide dierenartsen aan het denken. PRRS zit nagenoeg overal, ook op bedrijven waar vleesvarkens een dagelijkse groei van meer dan 900 gram halen. Jansen: ‘Ik denk dat ook op bedrijven met goede resultaten PRRS bij vleesvarkens meer doet dan we denken. Dan vraag ik mij af wat er nog meer mogelijk is als je de PRRS aanpakt?’

Niet standaard vaccin toedienen

Het betekent niet dat Jansen ervoor pleit om standaard een PRRS-vaccin toe te dienen. ‘Een goede diagnose en het uitsluiten van oorzaken zijn altijd belangrijk, net als een evaluatie van een vaccinatie. Maar als je maximaal wilt draaien met een beperkte personeelsbezetting, dan is het ook wat waard dat er geen gedoe is. De voorspelbaarheid heeft ook een waarde.’

Ariës wil zover niet gaan. De ervaringen op het bedrijf waren voor hem wel een eyeopener. ‘Als problemen met PIA niet door vaccinatie zijn op te lossen en de resultaten vallen tegen, dan heeft het dus zin om verder te kijken. Dan kan PRRS dus een belangrijke factor zijn.’