De details die ertoe doen

Een beter moment om het stalkoelsysteem bij Wim Hendrickx in werking te zien, is er niet. De buitentemperatuur op deze zaterdagmiddag is opgelopen naar 26 graden. De zeugenhouder zit samen met zijn vrouw op het terras achter zijn huis naar zijn drie kinderen te kijken die in het zwembad spelen.
Ondertussen klinkt er een geluid alsof er iemand schoksgewijs aan het schoonspuiten is in de stallen. ‘Dat is de hogedrukleiding van de ingeschakelde nevelkoeling’, licht de zeugenhouder meteen toe. ‘Als de buitentemperatuur 25 graden is, begint het automatisch koelen van de twee zeugenstallen met directe luchtinlaat. 30 seconden water vernevelen bij de inlaatventielen en dan 30 seconden uit. Boven de 26 graden blijft-ie continu koelen.’
Maar het eenvoudige koelsysteem is geavanceerder dan het lijkt. Hendrickx heeft zes groepen met vernevelingsventielen geïnstalleerd die apart kunnen worden aangestuurd. Naast de twee stallen met directe luchtinlaat zijn er afdelingen met plafondventilatie. ‘In de ruimte tussen de nok en de houtwolcementplaten loopt de temperatuur sneller op, zeker als de zon op de zwarte golfplaten knettert. Als de temperatuur in die tussenruimte 28 graden is, start de installatie met het continu vernevelen. Daarmee wordt de energie die nodig is voor het verdampen van water onttrokken aan de binnenkomende luchtstroom. Dan daalt de temperatuur’, legt Hendrickx uit.

Voeropname op peil houden

Het zijn de details die ervoor zorgen dat er ruim boven de dertig biggen per zeug per jaar kan worden gespeend. ‘Het is belangrijk de voeropname van de zeugen jaarrond op peil te houden en ze rond het werpen fit te houden. De zomers worden steeds extremer, dus de noodzaak om te kunnen koelen groeit.’ Via ForFarmers kwam Hendrickx in contact met een collega die enthousiast was over nevelkoeling. ‘Het is eenvoudig, betaalbaar en toepasbaar bij elk staltype.’
Daar had Hendrickx meteen oren naar. In de afgelopen decennia ontwikkelde hij het bedrijf tot de huidige omvang met zeshonderd zeugen in vijf stallen. Om alle dierverblijven te kunnen koelen, schafte hij een regelkast met compressor aan, zes temperatuurvoelers en een sensor om de relatieve luchtvochtigheid (RV) te meten. ‘Als de RV in de buitenlucht boven de 80 procent komt, schakelt de installatie zichzelf uit. Dan is het benauwd en komt er vaak onweer.’
Er zijn hogedrukleidingen aangelegd en 75 nozzles verdeeld over zes luchtinlaattypes. Het te vernevelen water komt van de eigen bron. In 2019 ging de stekker in het stopcontact. Voor 10.000 euro was Hendrickx klaar om te koelen. ‘Toen het buiten 40 graden was, kon ik de maximale staltemperatuur op 34 graden houden. Het was aangenaam werken, maar natuurlijk nog veel te warm voor de zeugen.’

Minder doodgeboren biggen

Of het koelen betere technische resultaten oplevert, kan de zeugenhouder niet zeggen. ‘Een najaarsdip heb ik ook teruggezien, maar ik weet natuurlijk niet of die anders dieper zou zijn geweest. Gevoelsmatig zeg ik dat de zeugen beter hebben doorgevreten en er minder dieren zijn uitgevallen. En er zijn wat minder biggen dood geboren.’
De investering van nog geen 17 euro per zeug is bovendien snel terugverdiend. ‘Stel dat ik in het najaar van 2019 een halve big per zeug extra heb kunnen spenen, dan heb ik de koeling al dubbel en dwars terugverdiend. Zeker bij die biggenprijs van 80 euro.’

Warmtepomp

Koude is geen probleem voor vermeerderingsbedrijven. Zeker niet als de speenbiggen op een andere locatie worden opgefokt en de warmte van luchtwassers via een warmtepomp kan worden benut, zoals bij Hendrickx. Warme zomers zijn meer een probleem voor zeugencomfort. Met nevelkoeling kan hij de staltemperaturen beter beheersen en maximaal verlagen met 6 graden.

Bekijk meer over:

• koelinstallaties
• stalklimaat
• ForFarmers