24 euro per zeug door betere geltenopfok

De huidige zeugenrassen hebben naast een hoge aanleg voor vruchtbaarheid ook een hoge aanleg voor spiergroei. Daardoor kunnen gelten tijdens de opfok hard groeien en daarbij naar verhouding veel spier aanzetten. Die hoge spieraanzet levert dan tijdens de eerste dracht en de eerste zoogperiode geregeld problemen op. Deze gelten eten einde dracht niet altijd genoeg om te voorkomen dat ze weer spierdikte verliezen. Dat werkt dan vaak ook door in de lactatie, waarbij de gelten dan ook veel spier verliezen.

Nutritionist Jan van Haperen van Fransen Gerrits liet de resultaten zien van het afstudeeronderzoek van Twan Leijten op drie praktijkbedrijven. Daaruit lijkt op het eerste oog dat de gelten met de hoogste spierdikte het beste scoren. Ze halen wel twintig totaal geboren biggen. Echter het aantal doodgeboren is bij deze gelten ook hoger (twee of meer). Terwijl dit bij de minder bespierde gelten beperkt blijft tot nul of een doodgeboren. Ook de bigoverleving is beter bij de minder zwaar bespierde gelten, waardoor die uiteindelijk veertien of meer biggen spenen, terwijl de zwaar bespierde gelten dat niet halen.

Minder aminozuren

Om te bereiken dat gelten niet te veel spier aanzetten en wel voldoende spek, moet je ze tijdens de ofpok anders voeren. Dat stelde Technical Application Specialist Kaat Goris van Provimi. 'Onderzoek heeft laten zien dat je dit kunt bereiken met minder aminozuren in het voer en meer energie.'

Fransen Gerrits heeft op basis hiervan het geltenvoer aangepast. Waarbij niet alleen naar energie en eiwit wordt gekeken. Maar ook naar bijvoorbeeld de juiste calcium/fosforverhouding, vitamine D3 (als Hy-D) spoorelementen en B-vitamines voor de ontwikkeling van de geslachtsorganen. En tenslotte voldoende structuur om te zorgen voor een rustige maagdarmpassage.

Voerschema's afstemmen

Daarbij worden de voerschema's afgestemd op de specifieke situatie op het bedrijf. Aan de hand van een praktijkvoorbeeld van een bedrijf met zeshonderd DanBred zeugen liet Van Haperen zien wat dit oplevert. Voor aanpassing van het schema was de spierdikte van de gelten bij aandekken 55 millimeter. Maar tijdens de dracht verloren ze veel spierdikte en ook spek, doordat de voeropname van de gelten einde dracht tegenviel.

Ook in de zoogperiode was er sprake van een flink verlies van spier- en ook spekdikte. Door aanpassing van het voerschema daalde de gemiddelde spekdikte naar 51,8 millimeter bij aandekken. Het afbigpercentage bij de gelten steeg dan ook van 84 naar 89 procent. En tijdens de dracht was er nog nauwelijks sprake van spierverlies. Tijdens de zoogperiode verloren ze nog wel te veel spierdikte, maar dat is met aanpassing van het lactovoer ook verholpen.

Juiste spier- en spekdikte

Het advies van Goris en Van Haperen is om tijdens de opfok van de gelten te streven naar de juiste spier- en spekdikte. Bij inseminatie is de optimale spierdikte bij DanBred 52 millimeter met een spreiding van 50-54 millimeter spier. Bij de TN70 is het optimum 56 millimeter met een spreiding van 54-58 millimeter. Die spierdikte is meetbaar met de ultrasound meter van Imago, zoals die ook voor drachtscannen wordt gebruikt.

De optimale spekdikte gemeten met de Imago is 16 millimeter bij Danbred en 17 millimeter bij de TN70. Gemeten met de standaard spekdiktemeter van Renco is het 13 millimeter bij DanBred en 13,5 bij de TN70. Waarbij het streefgewicht bij een DanBred 150 tot 155 kilo is en bij een TN70 160-180 kilo. De optimale leeftijd is daarbij tussen de 270 en 290 dagen.

Betere conditie

Door hiernaar te streven, kunnen de resultaten flink vooruit. Volgens het Van Haperen betekent dit 0,5 doodgeboren big minder bij de eerste worp en 0,5 meer levend geboren bij de tweede worp. Daarnaast zullen er 3 procent minder zeugen uitvallen door een betere conditie.

Omdat het webinar de titel 'Van gelt naar geld' had is dit ook uitgedrukt in euro's. Een halve big minder doodgeboren levert 7,20 euro per gemiddeld aanwezige zeug op. Een halve big meer in de tweede worp staat voor 6,28 euro en 3 procent minder uitval voor 10,50 euro. Samen is dat 24 euro per gemiddeld aanwezige zeug.