Valentijn Thuring: 'Entreacties welkom maar beperk bijeffecten'

In de apotheek van dierenartsen is ongeveer 90 procent van alle commercieel verkrijgbare vaccins voor varkens terug te vinden. Dat is nodig om maatwerk per bedrijf te kunnen leveren, stelt varkensarts Valentijn Thuring. 'Er circuleren verschillende stammen van kiemen, is er de wens om op een bepaald moment met een bepaalde methode te vaccineren, al dan niet gecombineerd met een andere enting. Wees extra alert bij elke nieuwe enting.'

Wat bedoelt u met extra alert zijn?

'Met een nieuwe vaccinatie wil je een gewenste entreactie, een immuunrespons, opwekken. Vrijwel altijd zijn er bijwerkingen zoals een lichte temperatuursverhoging. Maar als een entreactie als schadelijk wordt ervaren, dan moet je er alles aan doen om dat te beperken. Als bijvoorbeeld biggen op een leeftijd van drie weken daags na de vaccinatie nog sloom zijn en niet naar de uier gaan, kost dat productie. De voedingsdip zorgt voor verminderde groei bij de biggen en een zeug met een lusteloze toom kan stiekem berig worden. Bij vleesvarkens kan een vaccinatie een dip in de voeropname en wat groeiachterstand opleveren.'

Wat is daarom uw advies?

'Neem de moeite om gevaccineerde varkens te observeren, vooral op de dag na de vaccinatie. Neem de tijd om de signalen van de dieren op te vangen. De bijwerkingen zijn zes tot acht uur na vaccinatie vaak het best te beoordelen. Dit is gelijk de uitdaging, omdat dat vaak het moment is waarop de varkenshouder niet in de stal is.'

En wat als die ruimte om te schuiven met een vaccinatie niet mogelijk is?

'Doel is altijd om het immuunapparaat van varkens tijdig voorbereid te hebben op het moment dat bepaalde virussen of bacteriën hun kans zien om toe te slaan. Koppelimmuniteit helpt om de gevolgen van een veldinfectie te beperken. Daarom is het zoeken van de juiste balans bij vaccineren bedrijfsspecifiek. Een periode van zoeken en afstemmen.

'Dat betreft vaccinkeuze, het vaccinatiemoment, de manier van monitoren en bijsturen van het bedrijfsmanagement en de hygiëne. Een onderzoek samen met Boehringer Ingelheim naar APP en PRRS leerde ons dat een op-maat-vaccinatiestrategie gecombineerd met een goed oplegplan voor speenbiggen bij het vleesvarkensbedrijf de beste resultaten gaf.'

Wat is een voorbeeld van een ideale vaccinatie?

'Dan komt als eerste op een orale vaccinatie met Enterisol Ileitis als de chronische vorm van PIA op een bedrijf speelt. Dat is een veilige, effectieve en dier- en boervriendelijke manier om die darmaandoening aan te pakken zonder bijwerkingen.

'Zo'n vaccinatie met verzwakt levende Lawsonia intracellularis-bacteriën via het drinkwater, brijvoer of handmatig verstrekken in een lange trog gebeurt in een handomdraai en wekt lokale immuunreacties op in de darmen. Het vaccin doet zijn werk daar waar het noodzakelijk is en levert geen schadelijke entreacties op zoals entstress of een dip in de voeropname.'

Levert een injectie tegen PIA meer risico's op?

'Die zetten wij in als acute PIA het probleem is. Wel houden we er rekening mee dat bij deze manier van opwekken van een immuunrespons ongewenste bijwerkingen kunnen optreden.'

Kunt u dat duiden?

'In een praktijktest met een koppel van negenhonderd vleesvarkens op een bedrijf met een wisselend ziektebeeld voor PIA hebben wij drie groepen gemaakt. Twee weken na opleg werden driehonderd varkens via het drinkwater tegen PIA gevaccineerd. Op dezelfde dag kregen driehonderd vleesbiggen een injectie met een PIA-vaccin en de overige driehonderd dieren vormden de controlegroep. Een zichtbare en meetbare entreactie was de voeropname.

'De varkens in de controle- en de Enterisol Ileitis-groep bleven onverstoorbaar doorvreten. Bij de injectiegroep waren de dieren de dag erop slomer, was de eetlust minder en halveerde de voeropname. In twee dagen had elk geïnjecteerd varken gemiddeld 1 kilo voer minder op en was die een halve kilo minder gegroeid.'

Enterisol intracellularis beschermt ook tegen salmonella. Wat vindt u daarvan?

'Dat oraal vaccineren tegen PIA de darmflora gunstig beïnvloedt en salmonella minder kans krijgt, is mooi meegenomen. Bijzonder is het wel dat vaccineren tegen een specifieke darmbacterie het ongewenste effect van andere darmbewoners aantoonbaar beperkt.'

Waarom kunnen entreacties zo verschillend uitpakken?

'Er spelen veel factoren een rol zoals ras, leeftijd, gewicht en gevoeligheid. Ook is er een groot verschil in entreacties, afhankelijk van het oplosmiddel van de vaccins. Daarbij moet het vaccineren in alle rust, onder hygiënische omstandigheden en correct gebeuren. Daarom is het integraal en op details bijsturen en zoeken naar het optimale vaccinatie-effect maatwerk. Door varkenshouders en hun medewerkers te vragen naar hun bevindingen en zelf ook daags na vaccinatie naar de varkens te kijken, raak je in gesprek. In combinatie met het juist interpreteren van bloeduitslagen werken we samen gestructureerd aan het optimaal krijgen van het vaccinatieresultaat.'