Internationaal onderzoek naar ontwikkeling darmgezondheid varken

Net als mensen ontwikkelen varkens kort na de geboorte een complex darmmicrobioom. Dit darmmicrobioom krijgt de big mee vanuit de moeder en de omgeving en bestaat uit bacteriën, schimmels, archaea (eencelligen zonder celkern) en virussen.

'In PIG-Paradigm gaan we onderzoeken hoe dit darmmircobioom zich ontwikkelt tijdens het leven van het varken en hoe veranderingen in voersamenstelling, de omgeving en dergelijke dit micobioom beïnvloeden', zegt Hauke Smidt, hoogleraar bij het Laboratorium voor Microbiologie en wetenschappelijk directeur van Unlock Research Infrastructure bij Wageningen University & Research.

'Dankzij de unieke combinatie van expertises van alle deelnemende universiteiten, kunnen we de interacties van het zich ontwikkelende varken, zijn dieet en zijn darmmicrobioom ontcijferen. Die kennis zetten we om voor gezondere varkens', aldus Smidt.

Biggen vatbaar bij spenen

Een van de belangrijke factoren die inlvoed hebben op het darmmicrobioom, is het spenen van de biggen. Door het scheiden van de zeugen, het aanpassen aan een nieuwe omgeving en een nieuw dieet, zijn de biggen vatbaar voor darminfecties en kan zich diarree ontwikkelen. Om overdracht van ziekten, lijden en de dood van biggen te voorkomen, is soms antibiotica nodig.

Tijdens het vijfjarige project wordt de ontwikkeling van het darmmicrobioaam en alle factoren die hierop van invloed zijn onderzocht. Onderdeel van het project is een grote cohortstudie, waarbij de varkens hun hele leven worden gevolgd, met zo'n tweeduizend dieren. Dat zal in Denemarken onder pratijkomstandigheden worden uitgevoerd.

Op de diverse universiteiten vinden onder gecontroleerde omstandigheden de interventiestudies plaats. Daarbij wordt bijvoorbeeld gekeken naar het effect van de veranderingen in voer, omgeving en antibioticagebruik op het darmmicrobioom. Ook het effect van verschillen in genetische aanleg wordt in het onderzoek meegenomen. 'We kijken echt vanuit alle mogelijke en onmogelijke hoeken naar het varken en de ontwikkeling van het darmmicrobioom', benadrukt Smidt.

Natuurlijke afweer en immuniteit verhogen

'We krijgen hiermee kennis over hoe we de de natuurlijke afweer en immuniteit van de varkensdarm kunnen verhogen. Als deze verbetert, vermindert dat de kans op diarreeziekten en dus de behoefte aan antibiotica', zegt coördinator Charlotte Lauridsen. Ze is tevens hoogleraar en hoofd van de afdeling Dierwetenschappen aan de universiteit van Aarhus.

Het grotere doel achter het project is de dreiging van het ontstaan van antibioticaresistentie te verminderen. Als de ontwikkeling van resistentie in de wereld zich op de huidige voet doorzet, kan dit over dertig jaar de derde doodsoorzaak bij de mens worden. Nederland en Denemarken hebben al regels doorgevoerd om de inzet van antibiotica te verminderen, maar wereldwijd neemt het gebruik van antibiotica nog wel toe.

Het PIG-Paradigm-project moet zorgen voor een wereldwijde oplossing. 'Met het gebruik van antibiotica of bijvoorbeeld zink los je het probleem van diarree of andere ziekten bij het varken niet op', zegt Smidt. 'Door een goed inzicht in de darmmicrobiota moet dat wel gaan lukken. Daardoor kun je de varkens gezond houden zonder antibiotica. Of in in ieder geval met alleen antibiotica voor echte noodgevallen.'