'Het zijn net mensen'

Het Ancestral Health Symposium verenigt mensen die gezondheid benaderen vanuit evolutionair perspectief. In de mensengeneeskunde is dat iets vrij radicaals, maar voor mij als dierenarts is het superlogisch. Want hoe kijken wij naar de gezondheid van een varken? Je moet een varken voeren en houden zoals varkens nodig hebben als diersoort. Logisch toch? Maar bij mensen zijn we kennelijk vergeten wat wij ook alweer voor een diersoort waren, wat we moeten eten en hoe we moeten leven.

Bij een van de lezingen door Frits Muskiet, emeritus hoogleraar pathofysiologie en klinisch chemische analyse aan de Rijksuniversiteit Groningen, ging het over corona en waarom deze ziekte bij sommige mensen zo ernstig kan uitpakken. Muskiet legde diepgaand uit dat, als een mens niet goed gevoed is (om het maar simpel te zeggen), hij veel gevoeliger is voor een ernstig verloop van het coronavirus. En 'niet goed gevoed' betreft zowel de inname van vitaminen en mineralen (met als toppers: zink, selenium, magnesium en vitamine D) als de lagegraadontsteking die veel mensen tegenwoordig in hun hele lichaam hebben, omdat ze te veel suiker eten. Daar komen de parallellen.

Tot mijn grote verbazing zag ik in het lijstje van virussen op het scherm ineens het PRRS-virus staan van onze varkens. Het ging hier om virussen die net zoals het coronavirus het immuunsysteem saboteren. Ja, dat kennen wij inderdaad ook van PRRS.

In dit verhaal ging het specifiek over het stofje SOCS (suppressor of cytokine signaling). Dit stofje is deel van een normaal mechanisme waarmee je lichaam zorgt dat afweerreacties niet uit de hand lopen. Maar wat doen die vervelende virussen op het lijstje? Die stimuleren juist dit lichaamseigen stofje waardoor ze meteen bij hun intrede de rem op het immuunsysteem zetten. Zo kunnen die virussen rustig doorgaan met vermeerderen.

Wow, dat was natuurlijk bere-interessant. Maar het werd nog beter. Bij chronische lagegraadontsteking, wat bij mensen onder andere voorkomt bij overgewicht, is dit SOCS-stofje al geactiveerd. Dus zelfs voordat er überhaupt sprake is van een ontmoeting met een virus, staat een mens dan al met 1-0 achter. Je leeft dan, zeg maar, met de handrem op je immuunsysteem.

Waar kennen wij dit van bij varkens? Wij kennen sinds kort het fenomeen SINS (Swine Inflammation and Necrosis Syndrome). Weet u het nog, wanneer het varken reageert met een ontsteking in zijn hele lichaam op bijvoorbeeld stress, lekkende darmen, mycotoxines, hittestress, te weinig wateropname enzovoort. Dat is dus zeker niet bevorderlijk voor een goede afweerreactie, wanneer er ook nog eens een virus op het pad van het varken komt.

Conclusie: bij stress en slechte voeding blijkt het lichaam zich niet goed te kunnen verweren tegen infecties. Daar kunnen we wel wat mee in de varkenshouderij. Als wij nou ook zorgen voor een goede vitaminen- en mineralenvoorziening van de varkens en als we in staat zijn door een goede houderij de lagegraadontstekingen (SINS) te remmen, dan kan het afweersysteem van het varken zijn werk optimaal doen.

Karien Koenders
Dierenarts en adviseur gezondheidsprogramma's bij Dierenartsenpraktijk Lintjeshof
en voorzitter van het Collectief Praktiserende Dierenartsen