Onderzoek naar kostprijseffect van vrijloopkraamhokken

De Europese Commissie is verzocht om kooihuisvesting in de landbouw op termijn te verbieden. Voor zeugenhouders betekent het dat ze moeten omschakelen naar vrijloopkraamhokken. Wageningen Economic Research (WER) onderzocht welke investeringen nodig zijn voor deze maatregel ter verbetering van het dierenwelzijn en wat het effect is op de kostprijs.

Bij de berekeningen ging WER uit van nieuwbouw en een redelijke overgangstermijn. Bij een te korte overgangstermijn lopen de kosten sterk op. Daarnaast vergt het vergunningentraject voor het realiseren van de ruimere stallen vaak veel tijd. Lukt dat niet of niet tijdig en moet binnen bestaande stalmuren de extra ruimte voor vrijloopkraamhokken worden gemaakt, dan is noodgedwongen een krimp van het aantal zeugen op een bedrijf nodig. Eventueel kan worden overwogen om de biggenopfok te verplaatsen naar een andere locatie.

Een huidig traditioneel kraamhok heeft een gemiddelde afmeting van 4,7 vierkante meter. Bij vrijloopkraamhokken gaat de Dierenbescherming uit van 6,5 vierkante meter, in Scandinavië is de minimumeis 6 vierkante meter en de ontwikkeling is naar hokken van 7 tot 8 vierkant meter. Welke minimumvloeroppervlakte de Europese Commissie aanhoudt in toekomstige EU-regelgeving is nog ongewis.

1,5 procent al gerealiseerd

WER schat het huidige aantal zeugen in vrijloopkraamhokken op 1,5 procent van de Nederlandse kraamzeugenstapel, oftewel zo'n 17.000 dieren, waarvan zo'n 2.000 biologische kraamzeugen.

De investering per vrijloopkraamhok van 7 vierkante meter wordt geschat op 5.600 tot 6.400 euro. Per traditioneel kraamhok is dat bedrag tussen de 3.500 en 4.600 euro. Naast de hogere investeringen stijgen diverse kosten, zoals die voor arbeid, water, energie en mestafzet. WER becijfert de totale meerkosten van vrijloopkraamhokken bij nieuwbouw op 1 tot 3 euro per afgeleverde big. Dit is een kostprijsstijging van 2 tot 5 procent per big.

Verbouwen is kapitaalvernietiging

Verbouwen binnen het bestaande bedrijf en inleveren op het aantal te houden zeugen (10 tot 20 procent) is volgens WER geen economisch realistische oplossing. Er vindt kapitaalvernietiging plaats, zeugenhouders moeten veel concessies doen en de verbouwkosten zijn vaak even hoog als bij nieuwbouw.

Volgens experts is het niet realistisch om aan verbouw binnen een bestaande stal te beginnen. De kostprijs per afgeleverde big stijgt met 2,50 tot 4 euro (6 tot 13 procent).

Bijbouwen en het behouden van het aantal zeugen is de meest praktische oplossing, mits het bouwblok het toelaat en het vergunningstraject succesvol wordt doorlopen.