Kleurrijker speelveld ligt in het vooruitzicht

Dat er een toekomst is voor de varkenshouderij, daarover waren ze het alle vier eens. De sector is al ver bij het inspelen op maatschappelijke uitdagingen zoals het beperken van emissies, het reduceren van het antibioticagebruik, het verbeteren van het dierenwelzijn en het verlagen van de klimaatimpact.

Als de overheid of maatschappij het wenst, kan de sector een tandje bijzetten. Tijd geven is dan belangrijk om via marktconcepten eerst de bijbehorende meerwaarde uit de markt te kunnen halen. Pas daarna komt wet- en regelgeving in Europa. Nieuwe en meer stappen zetten kan, mits de investeringen kunnen worden terugverdiend.

Dierenwelzijn

Wat betreft het produceren van vlees voor specifieke afzetmarkten zit de Nederlandse varkenssector op de goede weg. Een groot deel van de varkens heeft gecertificeerd meer dierenwelzijn, voldoet aan hoge eisen en is bestemd voor de Europese markt. De verschillende eetculturen in Europa en de rest van de wereld helpen om de meerwaarde terug te verdienen.

De segmentering zal doorzetten en het internationaal in de markt zetten van varkensvlees zal meer divers worden. Met een 'marktfirstaanpak' kan rekening worden gehouden met het verdienmodel voor de boer.

Wet- en regelgeving

Door de nationaal en provinciaal verschillende wet- en regelgeving, de langdurende vergunningstrajecten en de juridische procedures dreigt het in Nederland wel spaak te lopen. Voor sommige jonge ondernemers is dat de druppel om af te haken.

Cruciaal voor de toekomst van varkensbedrijven is de locatie. Zit een bedrijf te dicht bij bebouwing of beschermde natuur, dan zijn toekomstgerichte keuzes voor een ondernemer anders dan voor varkenshouders op locaties met ontwikkelingsperspectief. Kortom: het wordt een kleurrijker speelveld in Nederland.

'Verduurzamen van mijn bedrijf is continu proces'

'Dat wil niet zeggen dat ik mijn bedrijf niet verduurzaam. Elke dag is er wel iets te verbeteren. Dat is een continu proces en noodzakelijk om toekomst voor je bedrijf te houden. Maar bij iedere investering staat bij mij voorop: kan ik die terugverdienen?' licht Hannen toe.

'Een voordeel van bijvoorbeeld mijn thuislocatie is dat mijn bedrijf met varkens en pluimvee gunstig is gesitueerd. Het ligt helemaal vrij in het buitengebied. Via innovatie kunnen we nog wat stappen zetten op het gebied van bedrijfsontwikkeling. Daar heb ik het volste vertrouwen in en daar ga ik dan ook helemaal voor', zegt de Limburgse varkens- en pluimveehouder.

'Ondanks juridisch moeras zijn er veel kansen'

'We kunnen veel betekenen en er zijn mogelijkheden op het gebied van circulariteit, klimaat en dierenwelzijn. Het 'level playing field' in Nederland moet gelijk zijn en dat geldt eveneens voor de Europese Unie', licht Verriet toe.

'Mochten er extra maatregelen op het vlak van dierenwelzijn op ons bordje komen, bijvoorbeeld uit het Convenant dierwaardige veehouderij, dan is de rek bij de varkenshouders er wel uit. Als de overheid zaken wil versnellen, moet de sector daarbij worden geholpen. Kunnen de meerkosten niet uit de markt worden gehaald, dan moet het maar uit de belastingpot of uit andere bronnen komen. Zo vind ik het een goed idee wanneer de Nationale Postcode Loterij niet investeert in haatcampagnes, maar in vrijloopkraamhokken voor onze zeugen.'

'Varkenshouders hebben hun bedrijven stapsgewijs ontwikkeld'

'Veel varkenshouders hebben een gunstige locatie en zijn goed voorgesorteerd op de toekomst. Alle toekomstgerichte varkensbedrijven hebben een eigen verdienmodel en produceren in een marktconcept dat past bij de ondernemers zelf en hun locatie. Maar ook dan moeten ze blijven investeren in verduurzaming. Een voorwaarde is dat ze erop kunnen vertrouwen dat ze de tijd krijgen de investeringen terug te verdienen. Het blijft nodig om samen te werken in ketens, duidelijke afspraken te maken en samen de efficiëntie te verhogen', licht Veldman toe.

'Wat het dierwaardig houden van varkens aan wetgeving gaat opleveren in Nederland en de Europese Unie (EU), is nog de vraag. Op EU-niveau is 'level playing field' op dierenwelzijn nodig. Wat betreft milieuwetgeving mag Nederland wel wat afwijken van de EU, omdat we hier dichter op elkaar zitten', zegt de sectormanager varkenshouderij.

'Geen enkel ander land vermarkt met zoveel dierenwelzijn op eigen kracht'

'Hierin is Nederland uniek. Nergens ter wereld gebeurt dit op deze schaal. De omzet van Beter Leven-producten in Nederland is tussen 2007 en 2022 gegroeid van 0 euro naar 3 miljard euro, het grootste foodkeurmerk in de retail. Varkenshouders kunnen kiezen wat bij hen en hun bedrijf past. In de foodservice en het afzetkanaal slagerij liggen nog mogelijkheden', verwacht Steverink.

'Uit recent onderzoek van ons marktprogramma 'Verduurzaming Dierlijke Producten', uitgevoerd door Blauw Research, blijkt dat de communicatie beter en gerichter kan. Ook het segmenteren gaat verder. De impact op het klimaat, de CO2-footprint en de natuur zijn niet meer te negeren en worden ontwikkeld naast het bereikte niveau in dierenwelzijn', licht te ketenmanager toe.