Onderzoek circovirus: PCV2 type a en d even dominant

Recent heeft de producent van onder meer circovaccins in samenwerking met dierenartsenpraktijken opnieuw een prevalentie-onderzoek uitgevoerd. Het aantonen van het circovirus en de typering gebeurde op basis van speeksel- en weefselmonsters van 110 varkensbedrijven. Daaruit bleek dat op 71 procent van de varkensbedrijven in Nederland een of meerdere typen van het PCV2-virus voorkomen. In een vergelijkbaar onderzoek in 2021 was dat 56 procent.

Dat het circovirus anno 2023 op meer bedrijven is aangetoond, is deels toe te schrijven aan de selectiecriteria. ‘Dierenartsen kozen dit jaar gerichter bedrijven met subklinische verschijnselen die het gevolg zouden kunnen zijn van het PCV2-virus’, licht varkensdierenarts Twan van Berlo van Zoetis toe. ‘Circo kan het immuunsysteem van het varken verzwakken en de poort openzetten voor andere virussen en bacteriën.’

In het recente onderzoek valt ook op dat PCV2b veel minder vaak present is op varkensbedrijven dan twee jaar geleden. Toen werd het b-type bij zo’n 45 procent van de PCV2-positieve bedrijven aangetoond, nu is dat 20 procent. Verder springt de dominantie van PCV2a en PCV2d in het oog. Op circopositieve bedrijven worden die twee typen even vaak aangetroffen (52 procent) en beide zijn op een hoger niveau uitgekomen in vergelijking met 2021.

‘Dit bewijst hoe veranderlijk de situatie tussen en binnen bedrijven is en dat het circovirus niet is weg te enten’, stelt Van Berlo. ‘Daarom is het belangrijk om samen met de dierenarts het circovaccin te evalueren. De geüpdatete vaccins van Zoetis bevatten twee genotypen en bieden zo bescherming tegen PCV2a, PCV2b en PCV2d. Besef dat het circovirus nooit stilstaat en uit zichzelf verdwijnt.’

‘Op een gesloten bedrijf speelden wat vage gezondheidsklachten bij biggen. Dat er circo was, verraste iedereen’

Twan van Berlo, varkensdierenarts Zoetis

‘Aan ons prevalentieproject hebben ook varkensbedrijven deelgenomen die niet tegen circo vaccineren. Wij zijn benieuwd of en welke circovirustypen er op dergelijke bedrijven circuleren. Een varkenshouder met een gesloten bedrijf deelde die nieuwsgierigheid en deed mee. Dus werden op dat bedrijf speekselmonsters verzameld en heeft zijn varkensdierenarts ons bijbehorende vragenlijstje ingevuld. Dat er toen vage gezondheidsproblemen bij de biggen speelden, werd ook keurig genoteerd. Toch verraste de testuitslag iedereen. Op dat bedrijf bleek een hoge concentratie van het PCV2d-virus te circuleren. Typische circoproblemen waren nooit opgemerkt, maar het virus dat de algemene weerstand van varkens verlaagt, speelt mogelijk toch een grote rol. In overleg met zijn dierenarts besloot de varkenshouder alle biggen met CircoMax te vaccineren. Deze entstof beschermt, naast PCV2a en PCV2b, eveneens tegen PCV2d.’

‘Aan de infectie met een PCV2-virus kunnen we niet veel veranderen, wel aan de gevolgen ervan in het varken’

Hans Nauwynck, hoogleraar virologie Universiteit Gent

‘Er is verschil in de gevoeligheid van varkensrassen voor ziekten die worden veroorzaakt door het porcine circovirus type 2 (PCV2). In de praktijk blijkt het ene varkensras er gevoeliger voor te zijn dan het andere. De basis hiervan kan worden teruggevonden in de mate waarmee PCV2 wordt gevormd in bepaalde afweercellen, de lymfoblasten, en deze afdoden. Bij Landras-varkens vermeerdert het PCV2-virus zeer sterk, waardoor heel veel afweercellen nodig zijn om het virus af te doden. Bij Piétrain-varkens vermeerdert het circovirus zeer beperkt, waardoor weinig afweercellen uit het immuunsysteem verdwijnen. Hoe meer afweercellen na een circo-infectie worden kapotgemaakt., hoe groter de kans dat andere pathogenen aan kunnen slaan en hoe zwaarder de klinische gevolgen zijn. Dit onderzoek toont aan dat het mogelijk is om varkens te selecteren die weinig gevoelig zijn voor PCV2-vermeerdering en -geassocieerde ziekten.’

‘Tot onze verrassing wordt bij varkensbedrijven in onze praktijk voornamelijk het circotype PCV2a aangetroffen’

Nico Brons, varkensdierenarts De Oosthof Dierenartsen

‘Bijna veertig varkensbedrijven hebben we als dierenartsenpraktijk bemonsterd op de aanwezigheid en hoeveelheid van verschillende circotypes in het kader van het prevalentieproject van Zoetis. Daarnaast is per varkensbedrijf een korte enquête ingevuld over de situatie op het bedrijf en of er symptomen waren die mogelijk duidden op circo. Dit is gebeurd in het voorjaar, de kritieke periode wat betreft het circuleren van virussen. Bij relatief veel van deze bedrijven, die zijn gevestigd in Oost- en Noordoost-Nederland, werd PCV2a aangetoond zonder bijzonderheden te zien. PCV2d werd weinig aangetroffen, wat niet per definitie gunstig hoeft te zijn. Bedrijven met weerstand tegen PCV2a kunnen bij introductie van PCV2d toch te maken krijgen met circoviremie, vanwege mogelijke immunologische verschillen. Bijzonder was dat grote hoeveelheden PCV2d-virussen bleken te circuleren bij een bedrijf dat niet eens vaccineerde tegen circo.’