'Survival of the fittest' onder virussen vergt alertheid

Honderden voornamelijk Europese dierenartsen, wetenschappers en anderen die zich bezighouden met varkensgezondheidsmanagement waren aanwezig bij het European Symposium of Porcine Health Management (ESPHM). De veertiende editie vond plaats van 31 mei tot 2 juni in het Griekse Thessaloniki.

Varkensdierenarts Twan van Berlo van Zoetis bestempelt ESPHM als een ideale kans om kennis op te doen en uit te wisselen. En het is volgens hem een goede gelegenheid om in korte tijd je netwerk uit te breiden. Er is een groot aanbod van lezingen en er zijn zoveel posterpresentaties van projecten dat deze selectief moeten worden bekeken. 'Het klinkt misschien raar, maar het zijn een paar intensieve dagen om het maximale eruit te kunnen halen.'

Is de scope van ESPHM breed?

'Je kunt je helemaal richten op specifieke ziektes, diagnostiek, vruchtbaarheid, genetica, weerstand en afweer en gezondheidsmanagement, zoals de externe en interne biosecurity van varkensbedrijven. In die zin is de scope van het symposium redelijk breed te noemen. Het gaat niet alleen over diergeneeskunde.'

Wat is te zeggen over een hogere diergezondheid via genetica?

'Bij de leveranciers van varkensgenetica is er veel aan gelegen om de echte toppers in hun kernfoklijnen vrij te maken van specifieke ziekten. Daar investeren ze volop in. Bovendien ontrafelen ze steeds beter hoe varkensgenen bijdragen aan de weerstands- en immuniteitsopbouw. Het positieve gezondheidseffect van hun fokkerij-inspanningen druppelt door in de rest van de varkensvleesproductieketen.'

PRRS is een wereldwijd probleem, was daar ook aandacht voor?

'Uiteraard was het Porcine Respiratory and Reproductive Syndrome (PRRS)-virus prominent in beeld. In Nederland werken we samen om voor het jaar 2050 een PRRS-vrije uitstroom van biggen te hebben. Dit groeitraject gaat gepaard met vallen en opstaan.

'Gelukkig hebben we recentelijk geen situaties gehad zoals in Spanje met de Rosalia-stam. In een presentatie werd een overzicht gegeven van een bedrijf waar deze stam binnen was gekomen. De data die zijn verzameld sinds de introductie van die hoogvirulente PRRS-variant op de Spaanse zeugenbedrijven eind 2020, schetsen absoluut geen rooskleurig beeld. Gemiddeld kan de bigproductie bij een getroffen bedrijf 20 procent lager liggen met pieken van wel 60 procent. Zo'n agressieve PRRS-mutant kan ook hier opduiken of ontstaan.'

Heeft u iets opgepikt over Afrikaanse varkenspest (AVP)?

'Enigszins geruststellend is dat in een van de lezingen werd verteld dat het virus snel doodloopt als er een AVP-besmetting op een varkensbedrijf is. Professionele varkensbedrijven zijn alert en hebben de biosecurity goed op orde.

'Zorgelijk is dat AVP endemisch wordt onder wilde zwijnen en deze besmettelijke varkensziekte westwaarts trekt vanuit het oosten van de Europese Unie. Ook in Italië zie je AVP flinke sprongen over gebieden heen maken. Wij steken tijd, geld en energie in het ontwikkelen van een effectief vaccin om het AVP-virus in de populatie wilde zwijnen dood te laten lopen. Zo'n traject vergt een lange adem.'

Is over praktische diagnostiek iets te melden?

'Een onderzoek naar een betrouwbare steekproef met speekseltouwen bij vleesvarkens is interessant. Hoeveel touwen hang je op bij verschillende koppelgroottes en hoe lang laat je ze hangen? 30 minuten volstaat bij kleinere groepen en dan heeft zo'n 60 procent van de varkens op het touw gekauwd. Wel moet je uitkijken dat het touw niet verdwijnt tussen de varkens, dat wil nog weleens gebeuren.

'Ook onze samenwerking met EpiVax en de ontwikkeling van CircoMatch wil ik aanstippen. De tool voorspelt hoeveel overeenkomst vaccinstammen van het Porcine circovirus type 2 (PCV2) hebben met een gevonden PCV2-veldstam op een bedrijf. Dit kan de varkensdierenarts ondersteunen in de vaccinkeuze. Zo'n tool is ook ontwikkeld voor andere virussen zoals influenza.'

Smart farming rukt overal op.

'Data op varkensbedrijven produceren en benutten gaan bijdragen aan het invullen van maatschappelijke wensen. Denk aan stappen zetten op het gebied van dierenwelzijn. Zo is er nog geen enkel land ter wereld waar varkens niet worden gecoupeerd én niet worden gecastreerd. De varkenshouderij moet daarop inspelen met bijvoorbeeld een betere diergezondheid.

'Cameratechnieken, sensoren en andere technologieën in stallen zullen ongetwijfeld nieuwe zaken blootleggen die bijvoorbeeld een risicofactor zijn voor bijtgedrag. Monitoren van de diergezondheid gebeurt volop, maar we moeten alert blijven op virusmutaties.'

Welke mondiale ontwikkeling heeft u verrast?

'In gebieden waar heel veel mensen wonen, schieten varkensstallen de hoogte in. Dat is intensief en kolossaal en het ziet er op het eerste oog gelikt uit. In de praktijk blijkt het risicovol te zijn. De biosecuritymaatregelen zijn wel streng en de locatiekeuze is vaak zo dat de diergezondheidsrisico's maximaal worden beperkt.

'Het risico zit hem meer in de dagelijkse gang van zaken, zoals het wegvallen van de waterdruk, haperende voerlijnen en een verstoorde mestafvoer. Die hebben meteen een enorme impact, ook op diergezondheid en dierenwelzijn, die doorwerkt in de resultaten.'