‘Inlandse verwerking restvarkens vijzelt sectorimago op’

Frank Campmans is een vleesexpert in hart en nieren en heeft een bijzondere kijk op het slachten van productiedieren. ‘Hoe afwijkend een productiedier er ook uitziet, het kan prima veilig voedsel opleveren. Mijn stelregel is wel dat wat een varkenshouder zelf niet op zijn bord wil krijgen, hij ook niet moet aanbieden voor de slacht.’

Het slachten van zo’n bijzondere dierstroom moet volgens Campmans correct en op een zo diervriendelijk mogelijke wijze gebeuren en bij voorkeur in eigen land. ‘Goed met zo’n gemêleerd gezelschap van slachtdieren omgaan naar en in de slachterij, vereist van alle kanten extra aandacht en vakmanschap.’

Hoe kunt u die visie vertalen naar de varkenshouderij?

‘Op varkensbedrijven draait het om het leveren van zo uniform mogelijke koppels biggen of vleesvarkens. Er zijn altijd wat dieren met een handicap of varkens die niet met de groep meekunnen. Meestal worden zulke ‘eindecarrièredieren’ via een handelaar op export gezet. Varkenshouders zouden bewuster bezig mogen zijn met het verantwoord afzetten van deze bijzondere dierstroom, omdat dat ook prima in eigen land kan.’

Is dit een pleidooi voor eigen parochie?

‘Zo wil ik het absoluut niet over laten komen. Als Nederlandse restvarkens op transport gaan naar landen met een specifieke markt voor die diercategorie, zijn er heel wat kilometers afgelegd met een diergroep die de schoonheidsprijs niet verdient. Bij een calamiteit met zo’n diertransport stromen beelden snel het wereldwijde web op. Zoiets schaadt het imago van de Nederlandse varkenshouderij extra.

‘Ik vind dat je zulke diertransporten moet minimaliseren en uitsluitend met kwaliteitskoppels biggen de internationale snelwegen op moet gaan.’

Tekst gaat verder onder kader.

Weten varkenshouders dat restvarkens in Nederland worden geslacht?

‘Steeds meer varkenshandelaren weten de weg naar ons te vinden, maar varkenshouders sturen daar meestal niet op. Het is een bijzaak en voor handelaren is het een extra dienstverlening naar hun klanten.

‘Daarom proberen wij varkenshouders ervan bewust te maken dat het anders en beter kan. Dat ze kunnen afspreken met hun handelaar om hun restbiggen netjes in eigen land te verwerken tot voedsel, omdat ze er ook hun CO2-footprint mee verlagen. Dat is een goed uitlegbaar verhaal; duurzamer, diervriendelijker en verantwoorder.’

Brengen slachtbiggen en restvarkens wat op?

‘We hanteren een kiloprijs die afhankelijk is van het geslacht gewicht, de kwaliteit en koppelgrootte. Bovendien mogen te slachten varkens bij ons tussen de 6 en 125 kilo levend gewicht wegen. Dit is een flink voordeel ten opzichte van wat mogelijk is bij de export van koppels slachtbiggen. Die mogen hooguit 35 kilo per dier wegen. Onze vleesnotering heeft een eigen dynamiek, maar het kan de varkenshouder toch een mooie zakcent opleveren, naast een goed gevoel.’

Hoeveel varkens verwerkt Agri4+?

‘In vijf werkdagen slachten we zo’n 3.500 varkens. Het wekelijkse aanbod van slachtbiggen en varkens met een gebrek of ongemak ligt tussen de acht- en negenduizend dieren. Dus ruim de helft van de restvarkens in Nederland belandt tot nu toe in Lichtenvoorde.

‘Dat marktaandeel gaat groeien, want we hebben ruimte om de capaciteit op te schroeven naar zevenduizend varkens per week. Medio oktober hebben we een tweede locatie in gebruik genomen, een kilometer verderop. De verwerking en het uitsnijden hebben we gescheiden van het slachtproces. Dat levert diverse voordelen op.’

Heeft dagelijks slachten voordelen?

‘We hebben de ruimte en het personeel en het zorgt voor regelmaat. Bovendien is het gunstig voor varkenshouders en handelaren omdat ze elke werkdag bij Agri4+ terechtkunnen. Daardoor kunnen ze afdelingen makkelijk leegladen en de bezetting van restafdelingen marginaliseren.

'Het all-in-all-out-principe heeft gezondheidstechnisch voordelen, omdat mogelijke infectiebronnen van het bedrijf verdwijnen. De doorstroming van diergroepen op een bedrijf verloopt soepeler. De prestaties nemen toe en varkenshouders kunnen strakker volgens de planning werken met uniformere koppels.’

Wat maakt jullie vleesproductiebedrijf uniek?

‘Omdat onze dierstromen niet uniform zijn, passen we de snelheid van de slachtlijn aan. Ook werken we alleen met echte vakmensen die de expertise hebben om elk dier correct te kunnen slachten en verwerken. Vakslagers zijn cruciaal om bijvoorbeeld bezoedeling van de slachtlijn uit te sluiten en vlees optimaal te veredelen.’

Jullie zitten met een grote variëteit aan eindproducten.

‘Klopt, maar de afzet van karkassen en andere varkensvleesproducten is geen enkel probleem. Het vinden van de afzetmarkten waar wordt betaald voor bepaalde kwaliteiten is ons vak. Zo verkopen we karkassen van slachtbiggen binnen de EU naar onder meer Portugal en de Balkanlanden. Maar ook volle vriescontainers met slachtbiggen vinden hun weg naar bijvoorbeeld de Filipijnen en Singapore.’

Is het verwerken van zulke dierstromen interessant?

‘Het is een nichemarkt. De slachtkosten per varken zijn hoger dan bij gewone slachterijen in Nederland en vergelijkbare bedrijven in het buitenland. De levende keuring en keurmeesters in de slachtlijn kosten alleen al 3 tot 4 euro per slachtdier. Omdat we werken met risicovollere diercategorieën, worden de dieren ook scherper beoordeeld. Prima, want het vlees moet veilig zijn.

‘Uiteindelijk draait het om het optimaal tot waarde zien te brengen van de karkassen en het vlees. Daar hebben we buitenlandse afzetmarkten keihard voor nodig.’

Wat maakt de markt voor slachtbiggen zo bijzonder?

‘Het is een specifieke markt met klanten die bereid zijn te betalen voor kwaliteit. Ik weet dat er in bijvoorbeeld Frankrijk en andere landen zeugenhouders zijn die slachtbiggen op maat produceren voor deze nichemarkt. Het is eigenlijk gewoon een markt van vraag en aanbod die werkt op basis van kostprijs en verkoopprijs.’

Biedt zo’n nicheproductie ook hier perspectief?

‘Als een klant bij ons komt met een specifiek verzoek dat aantrekkelijk is voor ons en de leverancier van een gevraagd koppel biggen, dan gaan we ons zeker inspannen om dat voor elkaar te spelen. Ons netwerk met veehandelaren zetten we daar graag voor in.’

Biedt biggen laten verwaarden door Agri4+ de boer meer voordelen op?

‘Vermeerderaars dienen in mijn ogen alleen uniforme koppels met kwaliteitsbiggen af te leveren. Vermijd elke discussie met vleesvarkenshouders in zowel binnen- als buitenland en selecteer wat scherper, zodat je ook meer voor je biggen kunt vragen.

‘Verder kan bij ons op verzoek slachtlijnonderzoek worden uitgevoerd. Mocht er iets spelen, dan kunnen representatieve biggen worden meegestuurd met de tweede- en derdekeuzebiggen. De varkenshouder en zijn dierenarts kunnen hier de organen van die dieren aan onze slachtlijn beoordelen. Dat levert waardevolle inzichten op waarmee de diergezondheid op een bedrijf een gerichte impuls kan worden gegeven.’