Blog

'Het nut van diagnostiek'

Gezondheid Twan van Berlo 30 nov 2023 om 08:30uur

Stel dat u wekelijks een koppel van driehonderd varkens oplegt en u tapt van vijf dieren bloed. Wat is dan de kans dat u een ziektekiem niet vindt, terwijl deze wel aanwezig is? De vijf bloedjes geven een negatief resultaat, maar omdat we slechts vijf van de driehonderd dieren bemonsterd hebben, zou alsnog ruim 40 procent van de dieren wel positief kunnen zijn geweest. U had toevallig net de negatieve dieren bemonsterd.

Gelukkig kunt u als varkenshouder samen met de dierenarts gericht bemonsteren, door de dieren met recente klachten aan te merken. Dit verhoogt de kans op een betrouwbaar resultaat.

Wanneer uw varkens klachten hebben, zoeken we vaak naar 'the usual suspects'. PRRS, M. hyo, APP, circo en griep staan op menig inzendformulier aangevinkt voor onderzoek. We kunnen zoeken naar de kiem zelf, bijvoorbeeld via PCR, of naar antistoffen tegen de kiem. Een PCR toont genetisch materiaal van een ziekteverwekker aan, terwijl een antistoffentest een afweerreactie van het varken tegen een ziekteverwekker aantoont. Dit is van belang om het resultaat van diagnostiek juist te interpreteren.

Daarnaast hebben we diverse technieken voor monstername, bijvoorbeeld met speekseltouwen, bloedtap of door diep in de luchtpijp swabs te nemen. Speekselmonsters zijn eenvoudig te verzamelen, maar zullen bijvoorbeeld voor M. hyo en APP niet altijd een betrouwbaar resultaat geven. Swabs van de luchtpijp zijn arbeidsintensief, maar tonen wel de kiemen dicht bij het plaats delict aan. Bloed is uitermate geschikt voor het bepalen van antistofniveaus, maar voor een PCR moet de monstername samenvallen met de aanwezigheid van virusdeeltjes in het bloed.

Tot slot hebben we ook nog te maken met de dynamiek op een bedrijf. De omstandigheden kunnen wisselen van week tot week; loopt het in de ene week soepel in de kraamstal, dan kunnen er in de week erna ineens problemen zijn. Als dezelfde biggen in de vleesvarkensfase problemen hebben, zijn er heel wat oorzaken mogelijk. Waren het zwakkere biggen bij geboorte, een PRRS-infectie in de batterij of een M. hyo-uitbraak kort na opleg?

Wanneer we alleen diagnostiek doen bij klachten, zien we alleen wat er op dat moment aanwezig is. Vaak is het suggestief voor een bepaalde ziekte, maar we hebben geen vergelijkend materiaal. Door periodiek te monitoren in verschillende leeftijdscategorieën houd je vinger aan de pols. Als er dan een probleem speelt in een diercategorie, heb je in ieder geval een referentie om mee te vergelijken. Dat vergroot het nut van diagnostiek en helpt bij de aanpak van het probleem.

Twan van Berlo
Varkensarts bij Zoetis