'Tempo’s zetten poten op Deense bodem'

Dit jaar nog brengt de Scania S500 Highline van SPF fokbedrijf Van de Peut in het Flevolandse Marknesse drie ladingen TN Tempo KI-beertjes naar Denemarken. 'In 2025 zullen zo'n 175 beren van Nederlandse bodem sperma leveren voor de Deense vermeerderaars met in dat land gefokte TN70-zeugen en andere zeugengenetica', vertelt commercieel manager Ger Spreeuwenberg van Topigs Norsvin trots.

Als opgeleid varkenshouder, dierenarts en onderzoeker is het de ambitie van Karl Johan Klit om de Deense varkenshouderij beter te maken. 'Daarom ondersteun ik sinds 2020 varkenshouders met genetica van Topigs Norsvin in Scandinavische landen en is ons marktaandeel in Denemarken jaarlijks gegroeid. Door deze gunstige ontwikkeling in mijn thuisland ben ik in 2022 doorgegroeid naar CEO van Topigs Norsvin Denemarken.'

Wat heeft de introductie van de TN70 in Denemarken aangejaagd?

Klit: 'In Denemarken is in 2017 onderzoek gedaan met verschillende zeugenlijnen voor de biologische varkenshouderij. De sector streeft naar robuuste, zelfredzame en productieve zeugen. De TN70-zeugen speenden hetzelfde aantal biggen als de Deense zeugen, maar de TN70-biggen hadden gemiddeld een hoger speengewicht van 1,2 kilo.'

Klit: 'Het aantal spenen kwamen beter overeen met de worpgrootte en het geboortegewicht was gemiddeld ruim 250 gram hoger. Robuustere biggen gaan na hun geboorte vlotter naar de uier en starten na het spenen makkelijker op. Dat heeft de ogen bij visionaire varkenshouders in het land dat uitsluitend Deense genetica gebruikte, geopend.'

Hoe is de TN-genetica er gekomen?

Klit: 'Het is in Denemarken verboden om de moeders van de gelten die je wilt verkopen aan Deense vermeerderaars, te importeren via diertransporten. Zelfs als de zeugen aan de hoogste gezondheidsstandaarden voldoen, is dat niet toegestaan: ze moeten in Denemarken geboren zijn.'

Klit: 'Daarom is het fokken van de TN70 vanaf nul op gang gebracht. Dit gebeurde nadat de Noorse Landvarken-gelten naar Denemarken werden gehaald en de nakomelingen daarvan met de Z-lijn (Large White) van Topigs Norsvin werden geïnsemineerd. Hieruit zijn de eerste Deense TN70-gelten voor verkoop geboren.'

De import van sperma is geen probleem?

Klit: 'Nee, mits dit gegarandeerd vrij van PRRS is.'

Spreeuwenberg: 'Het sperma van de TN Tempo waarmee de zeugen in Denemarken geïnsemineerd worden, is volgens onze planning tot begin 2025 afkomstig van spermawinstations in Nederland. Daarna wordt dat afgebouwd, omdat de KI-eindberen van Van de Peut dan in productie komen.'

Beren mogen er dus wel in?

Spreeuwenberg: 'Varkenstransporten naar Denemarken zijn omkleed met strenge regels en formaliteiten. Alleen kerngezonde en gegarandeerd PRRS-vrije eindberen mogen via geconditioneerd vervoer met luchtfiltering onder toezicht naar een quarantainestal worden getransporteerd. Het is toch prachtig dat zoiets vanuit Nederland mogelijk is?'

Inderdaad, maar wat heeft de TN Tempo in het Duroc-land te zoeken?

Klit: 'TN70-zeugen hebben uitstekende moedereigenschappen, brengen hun eigen biggen groot en geven melk als een koe. Met dezelfde eindbeer als een zeug met Deense genetica levert het vleesvarkens op met een concurrerende voerconversie en geschikt vleespercentage. In 2023 hebben we bij zes varkenshouders de TN Tempo bij de zeugen ingezet. Deze beer brengt vitaliteit, robuustheid en het vermogen om veel voer op te nemen en combineert dat met een scherpe voerconversie, hoge groeicapaciteit en goede vleeskwaliteit.'

Klit: 'Onderzoek wijst uit dat de TN70 x TN Tempo-biggen op alle fronten concurreren met Duroc-varkens. Vijf van de zes boeren willen niet meer terug. Ook zijn Deense slachterijen overtuigd en hebben ze onze varkens graag aan hun haken. Uit het oogpunt van uniformiteit willen ze liever niet meer eindberen dan de Duroc en TN Tempo.'

Hoe ontwikkelt de afzetmarkt zich?

Klit: 'We zijn in 2018 gestart met zeshonderd zuiverelijnszeugen, nu zorgen zo'n 4.500 fokzeugen voor de TN70-productie in Denemarken. Dit jaar gaan we circa 26.000 TN70-gelten afzetten, volgend jaar 35.000. Daarmee groeien we naar een marktaandeel van 10 procent. Bovendien zitten we bij de vooruitstrevende zeugenhouders die tot de categorie 'blijvers' behoren. Belangrijk detail, want het totale aantal zeugen in Denemarken krimpt en ligt nu onder de 1 miljoen dieren.'

Is duurzaamheid een troef?

Klit: 'Gemiddeld sterft 16,5 procent van de zeugen met Deense genetica op vermeerderingsbedrijven. Dat is 8 tot 10 procent meer dan bij TN70-zeugen. Dat zorgt voor frustratie bij Deense boeren en in de maatschappij. Naast de extra kosten (jaarlijks 7 tot 9 euro per gemiddeld aanwezige zeug) levert het extra werk op. Dus ja, een hogere zeugoverleving speelt de TN70 in de kaart, net zoals de lagere biggenuitval in de kraamstal en na het spenen.'

Klit: 'TN70 x TN Tempo biggen nemen na het spenen snel voer op en speendiarree wordt weinig gezien. Zo'n soepele overgang levert 100 gram meer groei per dag op in een opfoktraject van zo'n acht weken, in vergelijking tot standaard Deense genetica.'

Wat zijn Deense uitdagingen?

Klit: 'Antibioticareductie bij gespeende biggen is een issue, net zoals lange staarten, vrijloop bij kraamzeugen en het verlagen van de CO2-voetafdruk. De TN Tempo past bij die uitdagingen. Daarom verwacht ik dat binnen tien jaar de helft van alle Deense vleesvarkens TN Tempo-bloed heeft.'