Johnny Cuppers: 'Toenemend comfort voor mens en dier'

Op weg naar Cuppers Carrosserieën in de Achterhoek passeren heel wat trailers waarin varkens worden vervoerd. In de natuurlijk geventileerde open opleggers zie je de varkensneuzen, maar op de gesloten vrachtwagens met mechanische ventilatie prijken de meest uiteenlopende afbeeldingen met varkens.

'Iedere transporteur mag zich creatief uitleven op die strakke buitenkant', zegt Johnny Cuppers, die trots vertelt grondlegger te zijn van dat type varkenstransportmiddel. 'In 1996 hebben we de eerste dichte bakwagen met twee lagen voor het vervoeren van biggen gemaakt. Een professor berekende de benodigde ventilatiecapaciteit, maar dat bleek een factor vier te weinig te zijn om de stroom verse lucht bij elk varken te krijgen. Innoveren is vaak van de praktijk leren.'

Onder welk gesternte begon u?

'In 1986 werden volop vleesvarkens vanuit Nederland naar Italië getransporteerd. Elke drie weken rolde een nieuwe trailer met drie vaste laadlagen uit onze productiehal. Dat was ongeveer vijf jaar op een rij stampen. Toen begonnen chauffeurs te steigeren over de arbeidsomstandigheden: tussen de varkens kruipen in de beperkte hoogte tussen de lagen begon zich te wreken. Ook nam de maatschappelijke druk op het langeafstandstransport van slachtvee toe. Dat was het sein om meer aandacht te schenken aan comfort voor mens en dier.'

Wat is er veranderd voor bouwers van diertransportmiddelen?

'Wagens zijn geavanceerder geworden. Geïsoleerde buitenwanden, elektrische liftdekken, laadliften al dan niet met weegmogelijkheden, dwarsventilatie en temperatuurregistratie, drinkwatersystemen, ledverlichting en aggregaten. De ontwikkelingen verbeteren het comfort voor chauffeurs en dieren, maar dragen ook bij aan extra rendement op de boerderij. Vleesvarkenshouders merkten dat ze de geconditioneerd vervoerde biggen twee weken sneller slachtrijp kregen.'

'Maar de echte aanjagers voor innovaties zijn de vervoerders van hoogwaardig vee. Die stellen hoge eisen aan diergezondheid en hygiëne. Onze topmodellen zijn uitgerust met koel- en verwarmingsunits, luchtfiltratiesystemen om lucht virusvrij te maken met Hepa-filters of uv-licht, hogedrukschoonmaakinstallatie en automatisch desinfectiesysteem.'

Kost dierenwelzijn vierkante meters laadoppervlak?

'Dat is bij diertransportmiddelen vergelijkbaar met meer dierenwelzijn geven binnen de bestaande stalmuren. De afmeting van een trailer voor het vervoer van dieren mag volgens Europese regelgeving maximaal 13,85 meter zijn. Technieken bouwen we zo compact en slim mogelijk in.

'Toch zijn er nationale uitzonderingen, zoals in Scandinavische landen. Zo hebben we dit jaar een trailer met drie lagen voor het vervoeren van vleesvarkens gemaakt die voldoet aan Deense regelgeving die op 1 januari 2024 is ingegaan. SPF-Danmark kan met die oplegger met een lengte van 15,23 meter alleen in eigen land de weg op. Dus hoezo één Europa?'

Gaat extra techniek aan boord ten koste van het laadgewicht?

'Dat klopt en het verhoogt de bouwkosten. Omdat we zelf ook het chassis van onze trailers zijn gaan maken, kunnen we dat samen met de carrosserie optimaliseren. We hoeven alleen assen aan te kopen en die te monteren onder de zelfdragend gemaakte constructie met veelal aluminium. Dat bespaart zo'n 2 ton aan ijzerwerk en maakt de wagen lichter dan die van concurrenten.'

Welke innovatie zit eraan te komen?

'Voor de zomer van 2025 presenteren wij een driedekker met een koelsysteem dat comfortabel vervoer van varkens bij extreem hoge buitentemperaturen mogelijk moet maken. Voldoende koelcapaciteit combineren met een optimale ventilatie en aangename temperatuur in de laadruimte met levend vee is uitdagend. Dieren zijn kacheltjes en ze hebben continu verse lucht nodig.

'Met deze eerste versie gaan we voor zekerheid en installeren we een extra hoge koelcapaciteit. We gaan data verzamelen en zaken optimaal op elkaar afstemmen, uitzoeken of bij gekoeld varkensvervoer de ventilatiehoeveelheid verantwoord is te verlagen.'

Gekoeld varkensvervoer is in ons land toch over de top?

'Voor die paar dagen in het jaar dat de buitentemperatuur in Nederland 35 graden Celsius of hoger is, kan een investering van zo'n 100.000 euro extra inderdaad niet uit. Om onder die omstandigheden toch varkens te kunnen vervoeren naar of in Zuid-Europese landen, is gekoeld veevervoer al aantrekkelijker. Tropische temperaturen komen daar vaker voor en door klimaatverandering neemt dat alleen maar toe. Met die innovatie nemen we dus een voorschot op de toekomst.'

Waar gaat die trailer naartoe?

'Naar een klant in Denemarken. Dat land loopt echt voorop bij het transporteren van varkens omdat de Denen smetvrees hebben. Ze doen er alles aan om het binnenhalen en verspreiden van besmettelijke ziektes te voorkomen. Ze focussen op maximale hygiëne en gemakkelijk brandschoon krijgen van veewagens. Mest- of zaagselresten willen ze na het reinigen niet zien.

'Daarom maken wij opleggers zonder hoeken van 90 graden, naadloze aluminium wanden en hebben we speciale grendels en veren ontwikkeld. We hebben zelfs een Deense trailer uitgerust met een nauwkeurig zelfwegend systeem van 40.000 euro om topklasse dieren te vervoeren. Daarmee zijn transportkilometers te besparen en kan een extra risicofactor worden uitgesloten omdat ze niet ergens over een weegbrug hoeven.'

Zijn al die toeters en bellen te verantwoorden?

'Open vrachtwagens zijn het goedkoopst en worden vaak gebruikt bij het vervoer van vleesvarkens en zeugen. Toch verschilt de aanschafprijs daarvan niet zoveel meer van dichte wagens met dwarsventilatie: zo'n 20 procent. Maar de wagens in het topsegment kosten al gauw het dubbele.

'De grootste kostenposten voor diertransport zijn arbeid en brandstof, samen goed voor 80 procent van de kostprijs. De aanschafwaarde van een vrachtwagen 5 procent. In de praktijk kan meer geld worden verdiend met een bepaald type vervoer van specifieke diercategorieën. Dan beweegt zich dat vanzelf die kant op. Wettelijke zaken kunnen ontwikkelingen ook sturen zoals het verplicht registreren van temperaturen en het met gps kunnen volgen van diertransporten.'

Kunnen chauffeurs overweg met al die innovaties aan boord?

'Bij het afleveren van een topauto geven we chauffeurs, meestal liefhebbers van dieren die weten wat ze doen en welke verantwoordelijkheid ze hebben, een tweedaagse training. We leggen alles uit en geven hun een telefoonnummer als ze met vragen zitten of hulp op afstand nodig hebben. Maar met het instellen van de automatische stand gaat het bijna altijd goed.'

Hoe ziet de toekomst eruit?

'Mijn opvolger zit al zeven jaar in het bedrijf en we hebben klanten in veel Europese landen. Een jaar geleden hebben we een topmodel afgeleverd in de Verenigde Staten. Het vervoer van vee is nodig en innovaties blijven zich aandienen. Altijd kan iets nog beter.'