‘Iets inleveren voor gezonde darmen’

Voeding heeft met elke randvoorwaarde van het houden van varkens te maken. “Het heeft effect op de diergezondheid en het antibioticagebruik, het dierenwelzijn, het milieu en de volksgezondheid via zoönosen”, stelt veterinair specialist professor Josef Kamphues van de dierenartsenhogeschool in Hannover. “Het verstrekken van fysiek ander voer, met dezelfde inhoudelijke voederwaarde, heeft invloed op de gezondheid van de darmen en de algemene gezondheid van het dier.”

Structuur in het rantsoen zorgt onder meer voor een beter ontwikkelde alvleesklier (pancreas). Dit is de enzymproducent bij uitstek van het varken. In het pancreassap zit natriumbicarbonaat om de pH van de voedselbrij uit de maag te verhogen. Daarnaast worden enzymen in het begin van de dunne darm uitgescheiden om de vertering van eiwit, vet en zetmeel te verbeteren. “Zorg daarom bij het voeden van jonge dieren dat er al voldoende structuur in zit”, adviseert Kamphues. “Dat draagt bij aan de goede ontwikkeling van de klieren en zorgt voor een robuuster maagdarmkanaal. De darmwand wordt dikker, darmvilli langer en crypten dieper – meer verteringsoppervlak - en de overgang tussen de dunne darm en de dikke darm wordt krachtiger.”

Bij fijngemalen voer komen voedingsstoffen snel beschikbaar en worden ze in de dunne darm snel opgenomen. Dat komt de prestaties ten goede, maar verhoogt de kans op het ontstaan van maagzweren en meer problemen met E.coli en salmonella. “Door de vloeibare massa is de pH in de maag overal gelijk en kunnen onverteerde voedingsstoffen in de dikke darm terechtkomen. De maag en de dikke darm moeten daarom voldoende ‘gevoerd’ worden met structuur.”

Een te groot aandeel structuur (grof gemalen grondstoffen) is ook weer niet optimaal omdat het de prestaties drukt. Wel is bijvoorbeeld aan het eind van de groeifase van mannelijke vleesvarkens de berengeurcomponent skatol te beïnvloeden als extra vezels (inuline) worden gevoerd. De vorming van boterzuur in de dikke darm speelt daarbij een rol. Daarnaast heeft boterzuur een gunstige invloed op het immuunsysteem. “Het is de kwestie van de juiste voerbalans zien te vinden. Maar je levert altijd wat in als je voert op darmgezondheid.”

Praktijk
In de praktijk ziet Kamphues de aandacht voor meer structuur in het rantsoen terug in de voerkeukens van zelfmengers. “Steeds meer varkensbedrijven in Duitsland die losse grondstoffen bewerken plaatsen naast een hamermolen ook een walsenmolen.” Ook constateert hij dat die bedrijven steeds vaker gebruik maken van geschoonde granen (4-5 procent wordt eruit gezeefd) om het gevaar van entero’s en mycotoxinen te beperken.

Dit vertelde Kamphues tijdens het 12e praktijksymposium Hogere Varkensgezondheid op 16 januari in Eindhoven.