Tijdens vaccineren tegen PIA gewoon doorwerken

Net na de lange, warme zomer van 2019 kreeg Rutger Jansen, varkensdierenarts bij Boehringer Ingelheim, het idee om het oraal vaccineren tegen PIA makkelijker te maken. 'Varkenshouders moesten twee keer dezelfde handelingen doen om de vaccinatie via drinkwater accuraat uit te voeren. Ze moesten een dag van tevoren bepalen hoeveel water de varkens in minimaal vier uur opnemen. Dat is niet veel werk, maar die arbeid komt erbij en het moet goed gebeuren. Na een experimenteer- en praktijktestfase is de nieuwe vaccinatiepomp voor Enterisol ontwikkeld, zodat het vaccineren voortaan in één korte werkgang correct gebeurt.'

Wat is het werkingsprincipe van de nieuwe pomp?

'Normale pompen om zuren of medicijnen te doseren in het drinkwatersysteem op varkenshouderijbedrijven, werken op basis van percentages toevoegen van een aangemaakte oplossing. Onze Enterisol Vaccinatiepomp doseert zeer nauwkeurig een vaste hoeveelheid vloeistof per tijdseenheid in de drinkwaterleiding naar de afdeling met de te vaccineren varkens. Een halve liter per uur is de standaardinstelling.'

Welk voordeel levert die standaardisatie op?

'Ongeacht het aantal dieren dat een varkenshouder wil vaccineren, is de hoeveelheid vaccinoplossing die hij elke keer moet aanmaken altijd identiek: 3 liter. De enige variabele is het aantal doseringen Enterisol dat wordt toegevoegd, afhankelijk van het aantal varkens dat een varkenshouder heeft. Die vaste hoeveelheid entvloeistof is supergemakkelijk.'

Na zes uur zijn alle varkens beschermd?

'In die tijdsperiode hebben alles varkens drinkwater met de vaccinoplossing opgenomen. Ze hebben zichzelf drinkend gevaccineerd, terwijl de varkenshouder gewoon zijn werk kan blijven doen. Maar het echte werk van Enterisol begint dan pas. In de darmen moet de bescherming tegen de PIA-bacterie Lawsonia intracellularis worden opgebouwd. Drie weken na vaccinatie zijn de dieren beschermd tegen een PIA-infectie.'

Zo simpel gaat oraal vaccineren?

'Ja. De varkens eten en drinken gewoon door. Ze ondervinden geen entstress en bijwerkingen zijn er niet. Dieren krijgen er zeker geen buikpijn van, want ze groeien ongestoord door. Na een intramusculaire vaccinatie zie je, afhankelijk van het vaccin, weleens entreacties zoals lichte verhoging en een afname van het waterverbruik met wel 20 procent. Ook de voeropname wordt lager waardoor een groeidip van twee tot drie dagen op kan treden. Dat kennen we met Enterisol niet.'

Is de vaccinatiepomp onder alle omstandigheden even nauwkeurig?

'We hebben een leverancier gevonden die betrouwbare en nauwkeurige vaccinatiepompjes levert. Alleen moet je nog finetunen bij varkensbedrijven in de praktijk. Bij de een staat 3 bar op de leiding, terwijl bij de ander de waterdruk 0,5 tot 0,7 bar is. Het is een kwestie van eenmalig afstemmen op de tegendruk in de waterleiding op het varkensbedrijf zelf.'

Hoe ziet de Enterisol Vaccinatiepomp eruit?

'Die pomp is in varkensroze uitgevoerd en samen met aanzuigslang en toebehoren op een roestvaststalen plaat met logo gemonteerd. Het complete pakket wordt op het bedrijf geleverd. Zodra de pomp hangt: de stekker in het stopcontact en het vaccineren tegen PIA kan starten. Plug-and-play.'

Wat kost zo'n pomp?

'Dat is geen issue voor varkenshouders. Het is een serviceproduct. Boeren die serieus met vaccineren tegen PIA via het drinkwater willen beginnen of bezig zijn, krijgen zo'n vaccinatiepomp bij de eerste levering van entstof. Op die manier ontzorgen we de varkenshouders en is de toediening via drinkwater zeer nauwkeurig.'

Is er al veel ervaring mee in de praktijk?

'Er zijn al ruim zeventig vaccinatiepompen in Nederland in gebruik. Ik hoor vaak dat varkenshouders het fijn vonden om eenmalig een duidelijke uitleg over het werken met de vaccinatiepomp te krijgen. Het werkgemak en werkplezier en het minder hoeven nadenken over hoe ze altijd een correct entresultaat moeten krijgen, zijn ook opmerkingen die mij regelmatig bereiken.'

Groeit het animo in de praktijk?

'Jazeker. Ik verwacht dat er eind dit jaar zeker honderd varkensbedrijven zijn waar zo'n roze vaccinatiepomp in de centrale gang bij een afdeling met tegen PIA te vaccineren varkens hangt. Het is arbeidsefficiënt en het vaccinatieproces is geborgd.'

Hoeveel tijd kost het oraal vaccineren tegen PIA per varken?

'Of je nu 80 of 240 vleesvarkens of 100 of 400 biggen wil gaan enten, het installeren en het aanmaken van de 3 liter entvloeistof kost tussen de tien en vijftien minuten per groep. Terwijl de varkens zichzelf vaccineren, kan de varkenshouder zijn normale werkzaamheden uitvoeren. Zes uur later hoeft hij alleen even de vaccinatiepomp door te spoelen en de boel op te ruimen. Simpeler kan het niet.'