Hokverrijking varkens: niet omdat het moet, maar omdat het werkt

Verveling onder varkens kan een groot probleem zijn. Ze gaan abnormaal gedrag vertonen, zoals staartbijten. Dit kan pijn, stress en verwondingen bij hokgenoten veroorzaken. Hokverrijking is daarom een belangrijk onderdeel van de bedrijfsvoering van varkenshouders en onderdeel van private kwaliteitssystemen in de varkenssector. Het doel van 'Hokverrijking voor varkens gewikt en gewogen' is om de komende twee jaar bij meer varkensbedrijven hokverrijking te introduceren, gericht op het verbeteren van de resultaten.

Er is al relatief veel kennis voorhanden over de eigenschappen van verschillende verrijkingsmaterialen. Toch blijft er discussie en onduidelijkheid onder varkenshouders bestaan over wanneer hokverrijking nu wel of niet voldoet. Ook in het kader van het toezicht van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en de IKB-voorschriften. In het project wordt gezocht naar mogelijkheden om met een juiste praktische inzet de resultaten te verbeteren. Daarbij krijgen varkenshouders meer zicht op de toegevoegde waarde van hokverrijking.

Praktijkervaring opdoen en kennis delen

In het project is plaats voor minimaal 24 varkenshouders en 9 varkensdierenartsen die praktijkervaring willen opdoen en delen. Zij worden verdeeld over drie kenniskringen die door deskundigen van Wageningen Livestock Research (WLR) en VKON -praktijkonderzoekscentrum in de agro & food sector- worden begeleid. WLR en VKON verzorgen respectievelijk de algemene projectcoördinatie en de coördinatie van netwerkactiviteiten.

In elke kenniskring worden vier themagerichte onlinecafés georganiseerd, met een webinar of seminar als afsluitende bijeenkomst. Hierbij wordt telkens op ander verrijkingsmateriaal ingezoomd, bijvoorbeeld aan de hand van videobeelden die worden gemaakt op varkensbedrijven, variërend in hok- en vloeruitvoering. De video's moeten goede praktijken zichtbaar maken, onderbouwd met onderzoeksresultaten.

Ook worden in een kenniskring veelbelovende materialen uitgeprobeerd en ervaringen gedeeld door de deelnemende varkenshouders.

Lijst van alle verrijkingsmaterialen

Op basis van de uitgewisselde kennis en ervaringen wordt gewerkt aan een lijst van verrijkingsmaterialen en -maatregelen. Van elke verrijkingsvariant wordt een beschrijving gemaakt in de vorm van een factsheet met onder andere de eigenschappen van het materiaal, de wijze van verstrekken, en praktische overwegingen als arbeid en kosten, hygiëne en het beoordelen van de effectiviteit.

Daarnaast krijgen de materialen of maatregelen labels naar gelang diercategorie, type huisvesting en hoeveelheid arbeid. Daarmee krijgt een individuele varkenshouder stapsgewijs advies op maat. Alle kennisproducten en -materialen worden gebundeld in een online-omgeving van Groen Kennisnet.

Samenwerking

De volgende partners werken in het project samen: Varkensbedrijf maatschap Ekkel, Coöperatieve Vereniging Varkensartsen Nederland, Zone.college MBO te Doetinchem, HAS Hogeschool Venlo Schippers Europe en Agro TopShop.

Met een klankbordgroep vindt regelmatig overleg plaats voor een optimale inbedding in de sector en (internationale) afstemming met aanpalende projecten en trajecten. Deze groep bestaat uit de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV), de NVWA en het European Union Reference Centre for Animal Welfare-Pigs.

Dit project maakt deel uit van het programma Kennis op Maat en ontvangt financiële steun vanuit de Kennis- en Innovatieagenda Landbouw, Water, Voedsel. Binnen laatstgenoemde werken bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid samen.