Hoger hangend fruit uitdagend bij PRRS-project

Dat stelt Karien Koenders, dierenarts en adviseur gezondheidsprogramma's bij dierenartsenpraktijk Lintjeshof. 'In ons PRRS-project gaan we aan de slag met hooghangend fruit. Dat is uitdagend en we kunnen veel opsteken van de complexiteit.'

Martijn Steenaert, technical Swine expert bij Boehringer Ingelheim, vult aan: 'Nederland kan wat betreft PRRS veel leren van de collectieve aanpak in de Verenigde Staten en dichterbij van voorloper Denemarken. Als wereldmarktleider in PRRS-vaccins en via ons wereldwijde netwerk halen we kennis en tools binnen en stemmen die af op de Nederlandse situatie.'

Met welk project hebben jullie de Europese PRRS Research Award gewonnen?
Koenders: Samen met Eric van Esch van Merefelt Livestock Diagnostics heb ik 'First field evaluation of an innovative tool for systematic PRRSV control – including a modified Holtkamp system – on farms under Western European circumstances' ingediend. De Europese PRRS Research Award van 25.000 euro kunnen we prima benutten voor het begeleiden en coachen van tien varkensbedrijven om op PRRS-gebied daadwerkelijk stappen te gaan zetten. De award dient als katalysator van het praktijkproject.'

Steenaert: 'Als kennispartner zijn wij erbij betrokken. Via ons internationale netwerk hebben we de kennisvoorsprong in de Verenigde Staten over PRRS naar Europa gehaald. Omdat de bedrijfsstructuur en omstandigheden afwijken van die in Nederland, Duitsland, België, Frankrijk en ook Denemarken, hebben we hun klasseringssysteem voor PRRS aangepast. Lintjeshof past dat stoplichtsysteem in hun PRRS-scan al toe.'

Welke typen bedrijven gaan deelnemen?
Koenders: 'Wij hebben in onze praktijk veel ondernemers met grote bedrijven en complexe bedrijfsstructuren. Ze hebben meerdere locaties en verplaatsen dieren tussen de verschillende bedrijfslocaties. Deze bewegingen brengen we gedetailleerd in beeld. Dat maakt zulke ondernemingen interessant om ze op weg te helpen naar het beheersen van PRRS op het bedrijf als een geheel.'

Steenaert: 'Jullie zoeken bewust niet de weg van de minste weerstand. Dat is het bijzondere aan het eenjarige project, maar ook uitdagend.'

Is een jaar niet te kort om zichtbaar resultaat op te leveren?
Koenders: 'Een voor PRRS rood bedrijf krijgen we echt niet in een jaar in de categorie groen. Het gaat er vooral om echt een verdiepingsslag te maken en bedrijven in beweging te brengen. Inzicht krijgen in hoe het werkelijk reilt en zeilt op de bedrijven. Aan de hand van een nulmeting wordt een maatplan per bedrijf gemaakt, zodat met de beschikbare tools de juiste stappen in de goede volgorde worden gezet.'

Steenaert: 'Ik ben ervan overtuigd dat zo'n gestructureerde PRRS-aanpak ook bij de meest complexe varkensbedrijven in een jaar al wat oplevert. Dat moet ondernemers stimuleren om ook na het projectjaar ermee door te gaan. Ook zij gaan aan de slag met het landelijke PRRS-plan van de Coalitie Vitale Varkenshouderij met als ambitie dat in 2025 alle bedrijven actief bezig zijn met de aanpak van PRRS en dat 50 procent van de batches biggen bij uitleveren PRRS-vrij is.'

Elk varkensbedrijf is toch al bezig met PRRS?
Koenders: 'In dit project graven we echt dieper. Zo vult onze Farm Health Coach op elke locatie de universele biocheck van de Universiteit Gent in. Dat is een goede vragenlijst om de interne en externe biosecurity op varkensbedrijven punt voor punt te scoren. De zwart-wit antwoorden passen vaak niet helemaal bij de dagelijkse praktijk. Daarom loopt onze coach in de stal mee om te luisteren en te zien hoe het er exact aan toegaat. Varkenshouders moeten roeien met de riemen die ze hebben en wij helpen hen om het juiste te doen en het optimale eruit te halen.'

Steenaert: 'Punten van aandacht moet een varkenshouder samen met zijn dierenarts en eventueel andere adviseurs bespreken. Gewenste gedragsveranderingen kunnen in mijn optiek vaak snel en zonder al te veel kosten worden opgepakt. Dat past ook het beste in deze tijd. Voorkom bijvoorbeeld dat kraamstalmedewerkers tijdens het spenen met de biggen meelopen naar de biggenopfok door een deur dicht te schroeven en half af te zagen. Als een voorziening voor het wassen van handen of schoonmaken van laarzen goed is en uitnodigend, wordt dat automatisch opgevolgd.'

Coaching is cruciaal?
Koenders: 'Onze Farm Health Coach is daarvoor opgeleid, stelt de juiste vragen en helpt om een betere structuur in een bedrijf te krijgen. Dat voegt waarde toe. Een simpel ding zoals het kloppend hebben van hokkaarten is de basis voor het goed uit kunnen voeren van vaccinaties. Ook het doorlichten van de quarantaine en adaptatie van gelten levert vaak verbeterpunten op. Op die manier verzamel je veel extra informatie op een bedrijf waar je wat mee moet. Ik vergelijk het weleens met het maken van een puzzel. Eerst verzamel je alle puzzelstukjes en probeer je overzicht te krijgen door ze te categoriseren. Daarna gaat het leggen makkelijker en krijgt het totaalplaatje sneller vorm.'

Is PRRS-vrij in 2050 een haalbare kaart?
Steenaert: 'Willen is kunnen. Een besmet varken in afzondering is in zeven maanden PRRS-vrij. Een zeugenbedrijf PRRS-vrij krijgen is complexer, maar het kan zonder depop-repop. Op elk zeugenbedrijf consequent werken aan het stabiliseren van de PRRS-situatie helpt om in de tijd te groeien naar dat nationale doel.'

Koenders: 'Stapje voor stapje komen we dichter bij dat doel als iedere varkenshouder aanhaakt. Ons PRRS-praktijkproject wordt een leertraject waarvan we de resultaten en opgedane kennis gaan delen. We verwachten dat het een voorbeeld wordt voor andere complexe varkensbedrijven om ook in beweging te komen.'