Lisanne Verschuren: 'Bloed bevat waardevolle informatie'

'De aandacht voor de stofwisseling bij varkens groeit', constateert Lisanne Verschuren, global platform lead nutrition research bij Topigs Norsvin. 'Met het meten van metabolieten en tussen- of eindproducten van de stofwisseling in het bloed, zijn we als leverancier van varkensgenetica niet uniek. Maar wel doordat we deze informatie combineren met de gegevens over het microbioom en de genetica van de varkens.'

Wat kan de praktijk daarmee?

'De fokkerij is erop gericht de productie van varkensvlees steeds duurzamer te krijgen. Het belang van efficiëntie en het zo optimaal mogelijk benutten van voer wordt alleen maar verder aangewakkerd door de schaarste aan grondstoffen. Voer is overal ter wereld de grootste kostenpost voor de vleesproductie. Alleen duurt het heel wat jaren voordat de resultaten van dit wetenschappelijke onderzoek naar voerbenutting zijn te zien in het hok bij de varkenshouder.'

Valt er nog veel te ontdekken aan de groei van varkens?

'Een groeiend varken zet eenvoudig gezegd vlees en vet aan. Hiervoor heeft het dier nutriënten nodig, net als voor zijn onderhoud. Om dieper in de stikstof- en energievoorziening in de verschillende levensfases van het varken te kunnen duiken, is het belangrijk om de biologie van het dier te kennen. Oftewel: de stofwisseling beter te leren begrijpen. Elke levende cel in het lichaam heeft specifieke voedingsstoffen nodig om te functioneren, zich te onderhouden en te vernieuwen. Hoe efficiënter dat gebeurt en hoe beter afbraakproducten kunnen worden hergebruikt, hoe gunstiger het is.'

Waar kijken jullie bij dit onderzoek naar?

'Metabolieten die in het bloed circuleren, zijn aminozuren, glucose en vetzuren. We kunnen wel honderden verschillende moleculen meten en zo een metabolietenprofiel vaststellen. Zo kun je zien in welke vormen de eiwit- en energiebronnen die het dier met het voer opneemt beschikbaar komen voor het onderhoud en de groei van het varken. Oftewel: hoe benutten ze de aangeboden nutriënten.'

Wat gaat dat opleveren?

'Als we van individuele varkens weten hoe de stofwisseling in elkaar steekt en hoe ze omgaan met het voer, is genetisch te voorspellen welke dieren de efficiëntste voerbenutting hebben. We kunnen erop selecteren. Om dat voordeel uit de varkens te halen, doen we samen met de mengvoerindustrie onderzoek naar precisievoeding.'

Levert precisievoeding voordeel op?

'Varkens zuiniger om laten gaan met nutriënten is in ieders belang. De eerste stap in de richting van precisievoeding hebben wij gezet met voermanuals voor onze genetica. Door de voerstrategie optimaal op de mogelijkheden van dieren af te stemmen, worden grondstoffen en additieven het beste benut. Precisievoeding vereist finetuning.'

Wat kan aan de zeugenkant worden bereikt?

'Als we al die zaken weten van individuele zeugen, is de voeding in de opfokfase van de dieren gerichter te sturen. Dit leidt tot een betere ontwikkeling van de gelten en robuustere zeugen die langer productief blijven. Het verbeteren van de levensduur is ook efficiëntiewinst.'

Is metabolietenonderzoek makkelijk?

'Bij het verzamelen van bloedmonsters hoeven dieren niet te worden opgeofferd voor het onderzoek. Bovendien is bloed voldoende aanwezig in het varken, zodat we op verschillende momenten in het varkensleven bloedmonsters kunnen verzamelen.'

Naast het metabolietenprofiel van individuele dieren bepalen jullie het microbiotaprofiel. Waarom?

'Het microbiotaprofiel is een overzicht van darmbewoners die worden aangetroffen in een mestmonster van een varken. We weten wat dat dier aan voer en water heeft opgenomen, hoeveel hij ervan is gegroeid en wat wordt uitgescheiden met de mest. De twee profielen helpen om de nutriëntenbenutting beter in te schatten.'

Kunt u dat met een voorbeeld helder maken?

'Op basis van het metabolietenprofiel is 65 procent van de verschillen tussen varkens in groei per dag te verklaren. Een microbiotaprofiel verklaart 46 procent van de spreiding in daggroei. Op basis van de genen van de varkens is dat 28 procent. Voor de verschillen in de voeropname en voerconversie zijn die beide profielen ook waardevoller om de variatie te verklaren dan de genetische component.'

Wat is uw conclusie daaruit?

'Bloed is de best beschikbare parameter om het metabolisme van het totale dier in beeld te kunnen brengen. Mestonderzoek voegt extra informatie uit de omgeving van het dier toe. De prestatie van een dier is de resultante van het genotype, de genetische aanleg, en het fenotype, de omgeving. De combinatie van genetica, metabolieten- en microbiotaprofiel is dus ideaal om te benutten voor de efficiëntie van voerbenutting.'

Is een efficiënt varken wereldwijd interessant?

'De rantsoenen van varkens in Europa zijn traditioneel meer gevarieerd en bevatten meer vezels dan in bijvoorbeeld de Corn Belt in de Verenigde Staten. De grotere variatie in prestaties van dieren op een Europees rantsoen kan worden benut bij het selecteren van de beste fokdieren. In elke uithoek van de wereld streven ze naar de meest efficiënte varkens. Zelfs al krijgen de dieren overal een ander rantsoen, ook daarop zullen de best verterende varkens de beste prestaties neerzetten.'