'Politiek is de rem op stikstofreductie'

Helaas zijn wij inmiddels zover dat we niet meer gezamenlijk praten over oplossingen. We moeten waarschijnlijk rekening houden met een lange periode van onzekerheid. Zelfs als het kabinet blijft zitten, laat staan als er eerst nog weer gestemd moet worden en we vervolgens weer alle records zullen breken van de langst durende formatie.

Volgens mij gaat het bij de varkenshouderij ook helemaal niet over de stikstofuitstoot. Die sector heeft al grote reducties gerealiseerd op dit terrein en met technische maatregelen kan er veel gedaan worden. Innovatieve maatregelen zijn tien keer zo goedkoop om een kilo stikstof te reduceren dan opkoop van bedrijven.

Stikstof is de spreekwoordelijke stok die alle tegenstanders van de varkenshouderij aangrijpen. De natuurmensen zullen zeggen dat het nu tijd is de emissie te beperken om daarmee de depositie te verlagen. Echter in de meeste natuurgebieden krijgt je de depositie nooit laag genoeg om de natuur te behouden. Enerzijds omdat de achtergronddepositie nu eenmaal te hoog is, anderzijds omdat de opgekochte stikstof ingezet wordt voor andere doelen.

Daarnaast zijn er tegenstanders van de varkenshouderij vanwege het dierenwelzijn, geuroverlast of wat voor redenen dan ook. Dat zijn ineens allemaal medestanders voor de stikstofdiscussie.

Ik denk dat het systeem uiteindelijk vastloopt. Immers, stikstofreductie is volgens mij niet het doel van de politiek. Het gaat in de eerste plaats om vermindering van het aantal dieren. Ik denk dat de politiek dan uiteindelijk struikelt, omdat niet de werkelijke doelstelling wordt verteld. Dat je de veehouderij nodig hebt om andere takken weer vlot te trekken is een prima argument, maar benoem dat dan ook gewoon.

Voor de varkenshouders resteert niks anders dan een erg lange periode van onzekerheid. Volgens mij zijn we er nog lang niet. Zolang er geen consensus is in de kamer over de doelen en de aanpak blijft het een kat en muis spel. Bij een dergelijk belangrijk thema verwacht je dat dit met visie wordt aangepakt, maar mijn mening is het tegendeel waar.

Ondernemers moeten dus maar afwachten. Ik denk dat er juist daarom een rem op de stikstofreductie zit. Immers, bij dynamiek zoals bedrijfsontwikkeling, treffen ondernemers maatregelen om binnen hun ammoniakruimte meer dieren te houden. Die productie gaat elders dus weg. Door daar veel meer oog voor te hebben kan de politiek veel sneller vooruitgang boeken.

Verder kijken ondernemers de kat uit de boom wat er aan opkoopregelingen komt. Of die op korte termijn komen, is nog onzeker. Daarbij is er voor een eerste tranche 135 miljoen euro voor de varkenshouderij bestemd. Een bedrag waarvoor ongeveer 60 bedrijven kunnen worden opgekocht, gebaseerd op eerste berekeningen bij tientallen bedrijven die interesse hebben in de regeling. Met het tempo waarin nu de regeling opengesteld wordt en het budget waarover gesproken wordt, is vanuit de opkoopregelingen de eerste jaren nog geen bijdrage aan echte stikstofverlaging te verwachten.

Meestal zijn onzekere tijden geen beste tijd om strategische beslissingen te nemen. Advies aan de ondernemers is maatwerk in deze tijden van onzekerheid. Een grote groep is gebaat bij koers houden en afwachten. Een aantal gaat gewoon door met ontwikkeling en een aantal haakt af in deze onzekere tijd. Wat bij u past moet u voor uzelf bepalen. Verken wel tijdig de route voor uw toekomst, de weg om er te komen is lang.

Aan de sector is mijn advies om met z'n allen de boodschap uit te blijven dragen dat krimp van varkens geen bijdrage levert aan de oplossing van het stikstofprobleem voor de natuur. Daarnaast adviseer ik de sector wel te communiceren dat zij mee wil werken aan reductie van de veestapel, maar dat dit met een passende vergoeding gerealiseerd moet worden. Hopelijk komen we dan weer samen tot een toekomstperspectief, zowel voor de blijvers die nu ook op slot gezet worden, maar zeker ook voor de mensen die uit de sector willen stappen.

Paul Bens
Directeur DLV Advies