Manon Houben: 'Influenzavirus monitoren levert veel informatie op'

Waarom dit onderzoek?

'In juni 2021 bracht de commissie-Bekedam het rapport 'Zoönosen in het vizier' uit. Dat gaat over de risico's die er voor de toekomst zijn bij virussen die van dier op mens kunnen overgaan. Griep is een zoönose, maar kan ook omgekeerd worden overgebracht van mens op dier.

'Bij varkens komen drie griepstammen voor: H1N1, H1N2 en H3N2 vallen onder influenza A. Bij het griepvirus verandert de volgorde van de genen geregeld. Dit leidt dan vaak tot nieuwe typen griepvirussen. Er is geen zicht op welke griepstammen op bedrijven rondgaan en of dit steeds dezelfde zijn. Dit monitoringsprogramma moet daarin voorzien.'

Hoe ziek worden varkens van griep?

'Dat is lastig aan te geven. Het griepvirus komt op veel bedrijven voor en kan het jaar rond aanwezig blijven op een bedrijf. Griepgolven zoals bij de mens komen bij varkens niet voor.

'Griep ondermijnt de afweer en zorgt vooral in combinatie met andere ziekten – denk aan PRRS – voor economische schade. Het virus manifesteert zich vooral 's winters in hoesten, niezen, koorts en neusvloeien.'

Het onderzoek is in 2022 gestart. Wat zijn de eerste bevindingen?

'Van november 2022 tot maart 2023 zijn 522 luchtwegmonsters verzameld van dieren waarbij de dierenarts griep vermoedde. Van de monsters was 80 procent genomen bij biggen, 17 procent bij vleesvarkens en 3 procent bij zeugen. H1N1 (56 procent) en H1N2 (44 procent) werden beide aangetroffen. Het H3N2-type is niet gevonden.'

Griepvirussen worden ingedeeld op basis van twee onderdelen: hemagglutinine en neuraminidase. Op basis van de oppervlakte eiwithemagglutine bleek het dertienmaal een klassieke varkensinfluenzastam te betreffen, viermaal een stam die van mensen afkomstig was en tweeëntwintigmaal een stam uit de Eurasian Avian-groep. Deze onderverdeling verrast niet. Van al deze clusters komen ook in andere landen stammen voor bij varkens.'

Hoe nu verder?

'Komende zomer volgt een nieuwe update. Met de verschillende uitslagen wordt een mooie database opgebouwd van griepstammen die rondgaan op een bedrijf. De gevonden informatie wordt gedeeld met de varkenshouders en door de dierenarts meegenomen in de bedrijfsbegeleiding.'

Met welk doel?

'Kijken wat wel en wat niet helpt om het griepvirus op een bedrijf in te dammen. Daarover is nog maar weinig bekend en moet nog veel kennis worden ontwikkeld. Mensen bijvoorbeeld die met varkens omgaan, krijgen het advies zich te laten vaccineren, omdat het griepvirus van de mens gemakkelijk kan overgaan op het varken. Omgekeerd lijkt het erop dat de mens een goede afweer heeft tegen varkensgriep. Dit is waardevol om te weten.

'Varkenshouders die willen meedoen aan de monitoring, kunnen zich daarvoor nog aanmelden via Veekijker van GD.'