'Forse tegenwind voor Vion Food Group in 2022 door Afrikaanse varkenspest, corona én oorlog'

Een perfecte storm. 'Zo kun je dat wel noemen ja', blikt Lotgerink terug op het afgelopen boekjaar 2022. In 2021 boekte de Vion Food Group voor het eerst sinds veertien jaar een verlies van 29 miljoen euro.

Daar kwam in 2022 met 108 miljoen euro verlies een flinke schep bovenop. 'Door corona, de Afrikaanse varkenspest en de oorlog in Oekraïne liepen de kosten vorig jaar enorm op. Zo'n combinatie van factoren zie je niet aankomen', aldus Lotgerink.

Flinke tegenwind dus?

'Ja, dat kun je wel stellen. Al geeft het verlies van 108 miljoen euro een vertekend beeld. We hebben 63,4 miljoen euro besteed aan herstructurering en afwaardering. Dit komt doordat we de productiecapaciteit in lijn met de markt brengen. Er zijn in Duitsland, België en in mindere mate Nederland steeds minder dieren. Ook neemt de consumentenvraag naar vlees in deze landen af. Daar moeten we onze productie op afstemmen.

'Dat hebben we in 2019 al vastgesteld, maar de krimp gaat harder dan verwacht. Dat is voor ons reden om nog harder bij te sturen. Dat betekent een afwaardering van bezittingen, wat een groot deel van het verlies verklaart.'

Hoe sturen jullie bij?

'We voorspelden in 2019 dat de veestapels in België, Duitsland en Nederland zouden krimpen met zo'n 20 procent. Vooral in Duitsland is het sneller gegaan dan voorzien door de Afrikaanse varkenspest. De varkensstapel is daar ten opzichte van 2018 met 25 procent gekrompen.

'Daarom investeerden we in 2022 veel in het aanpassen van de Duitse productielocaties. De capaciteit van de slachterij in Emstek is teruggebracht. De locatie Holdorf is gesloten en Landshut krijgt een regionale functie in Beieren, want regionale productie is voor Vion een belangrijk uitgangspunt. En de runderslachterij in Bad Bramstedt is gesloten.'

Vooral in Duitsland dus?

'We hebben afgelopen jaar inderdaad met name de productielocaties in Duitsland aangepast. Verder hebben we in 2022 het verbeterprogramma 'Change that matters' ingezet. We gaan over van een productgerichte structuur naar een landenstructuur.

'Onze afnemers hebben dan niet langer met vier personen te maken als contactpersoon, maar met één. Die gaat over rundvlees, varkensvlees en vleesvervangers. Dat maakt ons ook effectiever en efficiënter omdat we onze dienstverlening beter op de klant en zijn wensen kunnen afstemmen.'

Jullie anticiperen dus op krimp. Is er ook nog ruimte voor groei door overnames?

'Daar kijken we zeker naar. In Oost-Europa liggen kansen, maar dat is op dit moment wel lastig vanwege de Afrikaanse varkenspest die daar heerst. Azië is voor ons ook een interessante markt. Iedereen denkt dat daar vooral de koppen en poten van varkens naartoe gaan, maar in China en bijvoorbeeld Taiwan heb je een steeds grotere groep consumenten die kiest voor het luxere product. Zeker in de grote steden. Daar is waardering voor de meerwaarde die juist wij kunnen leveren.'

De varkensprijzen zijn hoog. Is dat marktconform of vooral om de slachthaken vol te krijgen?

'Dat laatste speelt inderdaad mee in de huidige hoge prijzen. Dat merken wij nu ook, want de prijzen worden altijd pas later doorberekend in de keten. Dat is ook een van de redenen van het verlies van 2022. De kosten liepen snel op, de opbrengstprijzen komen daarachteraan. Dat komt met vertraging, waardoor je verlies lijdt. Maar alle slachterijen willen hun capaciteit zo goed mogelijk benutten, dat drijft de prijs op terwijl de vraag er niet altijd is.'

In Duitsland zetten jullie in op regionalisering. Omdat de overheid daarop inzet?

'Dat klopt. Wij zijn daar ook heel goed voor gepositioneerd in Oost- en Zuid-Duitsland met regionale slachterijen. Beter dan onze concurrenten. In West-Duitsland is veel meer concurrentie, omdat alle grote slachterijen daar wel vertegenwoordigd zijn. Wij zijn wel voor een groot deel afhankelijk van de export naar Azië. Dat heeft ons door de Afrikaanse varkenspest wel parten gespeeld in 2022.'

Wat kunnen jullie doen om het verdienvermogen van veehouders te verbeteren?

'Voor het Landbouwakkoord hebben wij ingebracht dat we vooral mogelijkheden zien met het toevoegen van waarde in ketens. In Nederland gaat dat steeds beter. Wij denken dat ketens nog wel 5 tot 10 procent beter kunnen werken.

'Maar als je echt iets wilt regelen, moet je in Europa zijn. Dan moet je een Europees Landbouwakkoord hebben. De prijzen worden bepaald vanuit de Europese markt. Een Nederlands akkoord zal maar beperkt effect hebben.'

Door de inflatie valt het luxesegment juist weg.

'Dat klopt, we zien bijvoorbeeld dat consumenten de biologische producten laten liggen. Ons bedrijf De Groene Weg heeft het op dit moment moeilijk. Verder werkt de inflatie ook kostenverhogend. Straks starten we weer met de onderhandelingen over salarissen. Je ziet overal dat er fors meer geld gaat naar lonen om de inflatie op te vangen.'

Schrijft Vion in 2023 weer zwarte cijfers?

'Daar gaan we wel voor en daar hebben we ook het volste vertrouwen in. Het programma 'Change that Matters' moet daaraan bijdragen en op dit moment zien wij daar de effecten al van. Dat we versneld moesten bijsturen heeft als positief effect dat zaken die toch moesten gebeuren nu al gebeurd zijn. We plukken nu al de vruchten van de herstructurering.'