In biggenvoeders is 50 procent banket goed mogelijk

Het idee achter de pilot is om meer reststromen te verwerken in biggenvoer. 'Tot nu toe wordt er ongeveer 10 tot 20 procent aan reststromen in het voer bijgemengd, maar in deze pilot was dat 40 tot 60 procent', zegt projectleider Herman Vermeer. Grofweg de helft van het circulaire voer in de proef bestond dus uit bijproducten.

Het circulaire voer dat de biggen in de proef kregen, is PowerBanket. Dat is de merknaam van voerfabrikant Nijsen. De soortnaam is bakkerijbijproducten. 'Denk daarbij aan brood, koekjes, meel, bloem, chocolade, vezels, kortom, van alles uit de bakkerij wat over de datum is of net niet aan de eisen voldoet. Dit wordt ontdaan van zijn verpakking en tot een geheel gemixt', licht Vermeer toe.

Vervolgens worden bestanddelen zoals vet toegevoegd, totdat er een optimale samenstelling ontstaat. Door de bakkerijbijproducten is PowerBanket wat zoeter en vetter dan wanneer alleen granen worden toegevoegd. Vermeer: 'We zagen in de proef bij varkenshouder Jaco Geurts in Scherpenzeel dat biggen de eerste drie weken inderdaad een voorkeur hadden voor het circulaire voer boven het standaardvoer vanwege de smakelijkheid.'

Proef herhaald

Nadat de proef bij Geurts was afgesloten, is deze herhaald op het bedrijf van Chris de Jong in het Gelderse Lunteren. Daar werden ruim 1.100 biggen gevolgd. 'In Scherpenzeel zagen we duidelijk een betere voeropname en daardoor groei in de eerste drie weken. In Lunteren zagen we dat minder. Dan kun je zeggen 'jammer', maar voor ons als onderzoekers betekent dit: we constateren in elk geval geen nadelen bij het vervangen van granen door bakkerijbijproducten', zegt de projectleider.

Op basis van beide proeven is de conclusie dat granen in biggenvoer kunnen worden vervangen door circulair voer en dat dat geen risico's oplevert voor de varkenshouder. Behalve het genoemde verschil waren er tussen beide bedrijven ook veel overeenkomsten: in technische resultaten, gezondheid en gedrag. Vermeer: 'Misschien dat we op detailniveau nog wat verschillen ontdekken vanuit de gedane metingen en waarnemingen, maar op hokniveau zagen we die niet.'

Wat betreft smaak zagen de onderzoekers zeker in het begin een voorkeur voor het circulaire voer. Op het bedrijf van Geurts uitte zich dat ook in een snellere groei. Effect op gedrag of bijvoorbeeld darmgezondheid was er niet. 'Biggen die net bij de moeder vandaan zijn, zijn gevoelig op de darmen. Dus diarree hebben we ook in de gaten gehouden. Bijzonder genoeg viel er bij Geurts geen enkele big uit, terwijl zo'n 2 procent uitval in Nederland gebruikelijk is', zegt de projectleider.

Minder reststromen

Uit oogpunt van dierenwelzijn zijn er geen bezwaren tegen op grote schaal bijmengen. Bij de economische aantrekkelijkheid daarvan plaatst Vermeer een kanttekening. 'Ik denk dat er niet veel rek meer zit in de markt van circulaire grondstoffen. We zien de trend dat ook bij humane voeding wordt geprobeerd om verspilling tegen te gaan. Dus de reststroom wordt kleiner, terwijl de vraag naar restproducten toeneemt. Dan worden die reststromen ook duurder en uiteindelijk wordt alles vertaald in geld.'

De pilot 'Biggenbanket' is onderdeel van het thema Circulair Veevoer, waarin de focus ligt op proeven doen met alternatieve eiwitbronnen en restproducten. Wageningen University & Research is betrokken bij het meten en analyseren van verzamelde data. In deze proef zijn restproducten uit de bakkerij ingezet om een deel van de granen in varkensvoer te vervangen. De varkens die aan deze proef meededen, hebben PowerBanket van Nijsen gekregen, verwerkt door ABZ.