POV: spoor lekken in bioveiligheid op en dicht ze zo snel mogelijk

Medio juni kwam Afrikaanse varkenspest ineens een stuk dichter bij Nederland omdat in de Duitse deelstaat Hessen het AVP-virus werd aangetroffen bij een dood wild zwijn. Onderzoek toont aan dat Afrikaanse varkenspest niet uit het oosten van Duitsland of uit Polen komt. Maar het virustype is wel vergelijkbaar met een type in andere landen in het oosten van Europa. Het meest waarschijnlijk is dat vrachtwagenchauffeurs, arbeidsmigranten of vakantiegangers uit dit gebied besmet vlees of vleeswaren hebben weggegooid op bijvoorbeeld een parkeerplaats.

Dat risico lopen we in Nederland ook voortdurend, gezien de grote aantallen verkeersbewegingen over de grens van arbeidsmigranten en het vrachtverkeer uit het oosten van Europa.

Preventiescan

Vanwege de voortdurende dreiging van Afrikaanse varkenspest adviseert POV-bestuurder Wim van Vulpen varkenshouders om de preventiescan te doen. 'Vul deze in om de situatie op uw bedrijf te controleren. Spoor hiermee de lekken in de bioveiligheid en het management op uw bedrijf op en dicht ze, zodat er geen insleep van buitenaf kan plaatsvinden.'

De POV heeft de preventiescan opgesteld in samenwerking met Royal GD, Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde, Collectief Praktiserende Dierenartsen en Wageningen Bioveterinary Research. Deze scan is er zowel voor commercieel gehouden reguliere en biologische varkens als voor buiten gehouden varkens en focust zich op externe biosecurity.

Voor reguliere en biologische bedrijven gaat het om vragen over de scheiding van vuile en schone weg, de hygiënesluis, de douche en het dragen van bedrijfskleding en -schoeisel. Om in-sleep van het virus te voorkomen, moet dat in orde zijn. Ook moeten varkenshouders en medewerkers geen eigen meegebrachte vleeswaren consumeren en meenemen naar de stallen.

Bij de aan- en afvoer is een laadbordes op de grens van de schone en vuile weg nodig en moet de varkenshouder of medewerker op de schone weg blijven en de chauffeur op de vuile weg. Bij aanvoer moet men zeker zijn dat dieren afkomstig zijn van een vrij bedrijf.

Het is belangrijk om de herkomst te weten van alle binnengekomen materialen en het voer. De vraag is daarom of al het voer van GMP-gecertificeerde voerfabrieken of voerleveranciers komt of dat er ook voer daarbuiten wordt aangekocht. Dan moet bekend zijn dat dit voer uit een gebied komt waar geen Afrikaanse varkenspest heerst. Datzelfde geldt voor strooisel en hokverrijking. Ook via die materialen kan insleep van plaatsvinden.

Hekwerk noodzaak

'Ook is een hekwerk dat bestand is tegen wilde zwijnen rond het bedrijf sterk aan te raden', stelt Van Vulpen. De voersilo's, een voeropslag in een sleufsilo, de opslag van strooisel of materialen moeten ook binnen het hekwerk liggen of apart worden omheind. Bijna alle varkensbedrijven hebben al een afgesloten gekoelde kadaveropslag waarvoor geen extra maatregelen nodig zijn.

Bij buitenvarkens is een hekwerk ook belangrijk. Dat moeten twee hekwerken zijn met een afstand ertussen van minimaal 2 meter. Het buitenste hekwerk moet bestand zijn tegen wilde zwijnen, het binnenste moet gehouden varkens tegenhouden. De hekwerken moeten neus-neuscontact kunnen voorkomen en voorkomen dat biggen erdoorheen kunnen.

Een ander aandachtspunt voor buitenvarkens is een noodplan waarin een locatie staat waar alle dieren naartoe kunnen als Afrikaanse varkenspest nadert.

Vervoersverbod

Hekwerken zijn bij varkensbedrijven van belang om twee redenen. Mocht er Afrikaanse varkenspest uitbreken, dan geldt in een straal van 10 kilometer bij een uitbraak onder gehouden varkens of 15 kilometer bij een uitbraak onder wilde zwijnen, een vervoersverbod.

'De minister kan onder voorwaarden een ontheffing van dit verbod verlenen', zegt een woordvoerder van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur. 'Een belangrijke eis hierbij is dat er een veekerende afrastering rond de varkensstallen en de opslagruimten waar voer en strooisel worden bewaard, moet zijn om contact met onbevoegden of andere varkens te voorkomen.'

Hekwerken en aan bioveiligheidseisen voldoen zijn ook van belang bij de tegemoetkoming in de schade van Afrikaanse varkenspest. De minister kan besluiten om geen of een lagere tegemoetkoming toe te kennen bij een uitbraak als een varkenshouder niet heeft voldaan aan alle maatregelen om het virus te voorkomen.