Veranderend vleeslandschap kost spaanders

Een keerpunt in de varkensvleesverwerkende activiteiten in Nederland was de sluiting van het Nijmeegse familiebedrijf Hilckmann in 2016. Deze Gelderse vleesverwerker zou worden verplaatst vanuit het stadshart en had vrij concrete nieuwbouwplannen op een locatie in het Brabantse Haps.

Die bedrijfsverplaatsing is uiteindelijk afgeblazen, onder meer vanwege gebrek aan ontwikkelperspectieven voor de varkenshouderij in Nederland. Een krimpend varkensaanbod maakt het lastiger om aan grondstoffen te komen. Daarmee verdween vrijwel rimpelloos slachtcapaciteit van de Nederlandse markt: wekelijks slachtte het Nijmeegse bedrijf 22.000 varkens.

Twee jaar daarvoor realiseerde Van Rooi Meat wel een flinke moderniseringsslag. Het bedrijf concentreerde de dagelijkse slacht- en verwerkingsactiviteiten van zo’n 11.000 vleesvarkens op een locatie in Helmond. Westfort durfde ook een degelijke stap te zetten en nam eind 2015 de duurzaamste slachterij ter wereld in gebruik in het Utrechtse IJsselstein. Op deze locatie worden circa 10.000 varkens per dag geslacht en wordt het vlees ervan verwerkt.

Compaxo startte in het Gelderse Zevenaar in 2020 met een moderniseringsslag en uitbreiding. Het bedrijf slacht zo’n 32.000 vleesvarkens per week, ook voor derden in loondienst. Toch is er volgens ingewijden een overcapaciteit aan slachthaken.

Wegvallen slachtcapaciteit

De slachtcapaciteit bij Gosschalk in het Gelderse Epe, waar ongeveer 10.000 varkensslachtingen per week plaatsvinden, is in 2023 vrij stilletjes van de markt verdwenen. Dit jaar heeft de Pali Group in het Brabantse Geldrop een vergunning ingeleverd om maximaal 749.000 vleesvarkens per jaar te mogen slachten. De maximaal 15.000 varkensslachtingen per week zijn overgenomen door Compaxo.

Bij de grootste varkensvleesverwerker in Nederland, Vion, is de afgelopen vijf jaar vooral ingezet op het concentreren van vleesverwerkingsactiviteiten en specialisatie. Bij de hoofdlocatie in Boxtel zijn flink wat investeringen gedaan om de wekelijks zo’n 90.000 vleesvarkens efficiënt en met een zo laag mogelijke CO2-voetafdruk te verwerken. De activiteiten op de locatie zijn gericht op de voorziening van de vleesindustrie en retail wereldwijd.

De locatie in Valkenswaard, waar vooral spekactiviteiten plaatsvonden, is rond 2020 gesloten. Bij Vion Scherpenzeel worden hoofdzakelijk de varkensmiddelen verwerkt tot onder meer bacon, ribben, buiken, spareribs en varkenshaasjes. Investeringen bij locatie in Apeldoorn zijn volgens ingewijden uitgebleven.

Op deze locatie worden wekelijks circa 25.000 varkens geslacht, evenveel als bij Vion Groenlo. Alleen is in Groenlo wel geïnvesteerd, vooral omdat deze locatie is gespecialiseerd in het slachten en het verwerken van varkens in verschillende duurzaamheidsconcepten (waaronder biologische varkens). Ook is dit de enige locatie van Vion in Nederland waar zeugen worden geslacht en uitgebeend.

Bij elkaar opgeteld komt de Nederlandse slachtcapaciteit uit op zo’n 250.000 varkens per week. Bij een verwachte krimp van 20 procent worden dat zo’n 220.000 varkensslachtingen per week. Als ergens gestopt moet worden met het slachten van varkens, dan is de locatie in Apeldoorn het meest voor de hand liggend.