'De stille vijand'

De complexiteit van infecties en de manier waarop ze zich verspreiden en het lichaam van varkens beïnvloeden, heeft mij door de jaren heen veel geleerd. En misschien nog wel belangrijker: ik heb geleerd hoe we ze kunnen voorkomen of beheersen.

Infecties beginnen altijd ergens. Of het nu een virus is dat via de lucht wordt verspreid, een bacterie die via voer of water het lichaam binnendringt of simpelweg door direct contact tussen varkens. Infecties kunnen zich razendsnel verspreiden in een varkensstal.

Het lastige van infecties is dat ze zich vaak verspreiden via kiemen die met het blote oog niet zichtbaar zijn. Denk aan virussen, bacteriën, schimmels en parasieten; allemaal micro-organismen die zonder dat we het weten van de ene naar de andere plek kunnen worden overgedragen. Dit gebrek aan zichtbaarheid maakt het moeilijker om bewust te zijn van de rol die we spelen in het verspreiden van ziektes. Deze ziektes kunnen we bestrijden door goed te kijken naar de infectie, want zonder infectie is er ook geen ziekte. Infecties voorkomen is dan ook de sleutel tot succes.

Het is dan ook geen wonder dat hygiëne de belangrijkste preventieve maatregel is om infecties tegen te gaan. Omdat we geen zichtbare tekenen van ziekteverwekkers kunnen zien, moeten we ons richten op structureel hygiënisch werken.

Als we kijken naar de gezondheidspiramide, dan helpt het ons om te begrijpen dat de gezondheid van onze varkens sterk afhankelijk is van hoe goed we de basis – de preventieve maatregelen – in stand houden om te voorkomen dat 'de bom' ontploft. De juiste preventie, zoals hygiëne, voeding en management, is van groot belang voor het houden van gezonde varkens. Zonder een sterke basis van de gezondheid komen we snel in lagen van de gezondheidspiramide terecht waar ziekteverwekkers vrij spel krijgen en we onnodig abrupte maatregelen moeten nemen die voor veel onrust zorgen van het personeel in de stal.

Het grote probleem is vaak dat mensen pas actie ondernemen op het gebied van hygiëne en infectiepreventie als een ziekte al zichtbaar is. Dit gebeurt vaak pas wanneer varkens symptomen beginnen te vertonen.

Maar veel ziektes hebben een incubatietijd die langer is dan we ons vaak realiseren. Dat betekent dat ziekteverwekkers al aanwezig kunnen zijn in de stal of bij de dieren, maar pas na enkele dagen of zelfs weken pas merkbaar worden.

Deze vertraging in de zichtbaarheid van een ziekte maakt het moeilijk om op tijd in te grijpen. Vaak wordt er pas goed gereinigd, gedesinfecteerd en geïsoleerd wanneer de ziekte zich al heeft verspreid, terwijl de kiemen misschien al veel eerder de kans hebben gehad om andere varkens te infecteren.

De incubatietijd van veel ziekten betekent dat we als het ware 'te laat' zijn met onze maatregelen. Het is dus van cruciaal belang om altijd preventief bezig te zijn met hygiëne, zelfs wanneer er geen zichtbare symptomen zijn. Het is als het sluiten van de put nadat het kalf is verdronken. Pas als een infectie zich al heeft verspreid, realiseren we ons pas de gevolgen van onze nalatigheid.

Infecties zijn een stille vijand in de varkenshouderij, maar met de juiste kennis, ervaring en preventieve maatregelen kunnen we deze vijand effectief bestrijden. Het is niet altijd eenvoudig, maar door aandacht te schenken aan de gezondheid van de varkens, de hygiëne en biosecurity kunnen we het risico op infecties aanzienlijk verkleinen. Als we investeren in preventie, kunnen we die fors reduceren en/of elimineren.

Ook dit jaar ga ik met mijn team van HyCare Coaches weer volop de strijd aan met deze stille vijand. Het sluit aan bij actuele thema's zoals bijvoorbeeld de sectorale bestrijding van PRRS. Ik wens iedereen een gezond 2025.

Mart Klijn
Manager HyCare Coaches Europa